Bilgi Bankası

Kabuklu Bitler (Parlatoria spp. Aspidiotus spp.)

Etmen ve Biyolojisi

  • Zararlılar:

    • Parlatoria oleae (Zeytin kabuklu biti)

    • Aspidiotus nerii (Oleander kabuklu biti)

  • Taksonomi: Hemiptera → Diaspididae

  • Zararlı tipi: Emici-sokan ağız yapısına sahip, yaprak, gövde ve tabla yüzeyinde floem özsuyunu emer.

  • Yaşam döngüsü:

    • Yılda 2–4 döl verir.

    • Yumurtalar yaprak ve gövde yüzeyinde, kabuk (kalkan) altına bırakılır.

    • Larvalar kısa süre hareketli, daha sonra sabitlenip kabuk altına yerleşir.

    • Ergin dişiler kabuk altında hareketsiz, erkekler kısa ömürlüdür.

Zarar Şekli

Dönem Zarar Tipi Etkisi
Fide – erken dönem Sürgün ve yaprak özsuyunu emer. Bitki zayıflar, gelişme geriler.
Gövde – tabla gelişimi Kabuğumsu tabaka altında yoğun populasyon. Doku kurur, renk solması olur.
Yoğun bulaşma Fotosentez ve iletim sistemi zayıflar. Tohum verimi azalır, bitki solar.

Kritik dönem: Vejetatif gelişme – tabla dolumu (BBCH 30–79).

Belirtiler

  • Yaprak, sap veya gövde üzerinde kahverengi–grimsi kabuklar.

  • Kabuğun altı açıldığında sarı–turuncu emgi alanları.

  • Bitki yüzeyinde matlaşma ve gri renk değişimi.

  • Yoğun bulaşmalarda yaprak dökümü ve solma.

  • Tabla çevresinde kalkan şeklinde küçük pullar gözlenir.

Gelişme Koşulları ve Risk Faktörleri

  • Optimum sıcaklık: 20–30 °C

  • Risk faktörleri:

    • Sıcak ve nemli iklim koşulları

    • Aşırı azotlu gübreleme

    • Yabancı ot yoğunluğu

    • Kalın bitki sıklığı – zayıf hava sirkülasyonu

    • Kimyasal dengenin bozulması (doğal düşman azlığı)

Kültürel Mücadele

  1. Bitki artıkları temizlenmeli.

  2. Ekim nöbeti uygulanmalı (3 yıl ara).

  3. Aşırı azotlu gübrelemeden kaçınılmalı.

  4. Yaprak altı gözlemi yapılmalı (erken teşhis).

  5. Doğal düşman popülasyonları korunmalı.

  6. Sulama düzeni bitkinin stresini azaltacak şekilde yapılmalı.

Kimyasal Mücadele

Etken Madde IRAC Kodu Uygulama Dönemi Özellik
Pyriproxyfen 7C Yumurtadan çıkış döneminde Genç larvalara etkili, düşük toksisite.
Buprofezin 16 Genç nimf döneminde Kitin sentez inhibitörü.
Chlorpyrifos-ethyl 1B Yoğun bulaşma alanlarında Temas + mide etkili.
Mineral yağlar – Kış döneminde Kabuk altındaki bireylere fiziksel etki.

AgroPlanet önerisi:
“Zararlı İzleme Modülü” ile sıcaklık ve nem sensörleri kullanılarak Kabuklu Bit Yoğunluk Haritası oluşturulabilir.

Biyolojik Mücadele

  • Doğal düşmanlar:

    • Aphytis melinus, Encarsia perniciosi (parazitoit yaban arıları)

    • Chilocorus bipustulatus (kabuklu bit yiyen uğur böceği)

  • Biyoteknik mücadele:

    • Doğal yağlar (bitkisel, parafinik) kabuk altı bireylerini boğar.

    • Neem yağı, potasyum sabunu, sarımsak özütü uygulanabilir.

Entegre Strateji

  • Kışlık mineral yağ uygulaması

  • Doğal düşman koruma

  • IRAC kod rotasyonuna göre ilaçlama

  • AgroPlanet risk uyarı sistemiyle entegre mücadele

Bu stratejiyle zarar oranı %85–95 azaltılabilir.

Ekonomik Önemi

  • Şiddetli salgınlarda verim kaybı %30–50.

  • Fotosentez ve su iletimi zayıflar, tabla küçülür.

  • Türkiye’de özellikle Akdeniz, Ege ve Marmara bölgelerinde yaygındır.

AgroPlanet Uygulama Alanı

Modül Kullanım Veri Girişi
Zararlı Takibi Kabuklu bit yoğunluğu (yaprak/gövde) Haftalık gözlem
Uygulama Takvimi IRAC kodlu ilaç rotasyonu Otomatik öneri
Gözlem Modülü Zarar alanı (%) + görsel kayıt Mobil form
Analitik Panel Popülasyon–verim ilişkisi Grafiksel analiz görünümü

İlaç Önerileri