Bilgi Bankası

Tarsonemid Akarları (Polyphagotarsonemus latus)

Etmen ve Biyolojisi

  • Zararlı tür: Polyphagotarsonemus latus (Tarsonemid akar – geniş akar)

  • Taksonomi: Acari → Tarsonemidae

  • Zararlı tipi: Emici-sokan ağız yapısına sahip mikroskobik akar.

  • Yaşam döngüsü:

    • Yılda 20’den fazla döl verebilir.

    • Gelişme süresi 5–7 gündür.

    • Dişiler yumurtalarını yaprak ve sürgün aralarına bırakır.

    • Kışı genellikle bitki artıkları arasında dişi halde geçirir.

Zarar Şekli

Dönem Zarar Tipi Etkisi
Fide – erken gelişme Yaprak hücre özsuyunu emer. Yapraklarda kıvrılma ve büzülme.
Vejetatif gelişme Genç sürgünler ve yaprak uçlarında deformasyon. Bitki gelişimi durur, bodurlaşma.
Çiçeklenme dönemi Tomurcuk ve tabla bozulur. Tozlaşma azalır, verim düşer.

Kritik dönem: Sürgün oluşumu – tabla başlangıcı (BBCH 20–59).

Belirtiler

  • Genç yapraklarda büzülme, kıvrılma ve bronzlaşma.

  • Yaprak yüzeyinde yağlı parlak görünüm.

  • Tabla ve çiçek yapraklarında deformasyon ve kuruma.

  • Şiddetli bulaşmada bitki bodur kalır, gelişimi durur.

Gelişme Koşulları ve Risk Faktörleri

  • Optimum sıcaklık: 25–32 °C

  • Risk faktörleri:

    • Sıcak ve nemli hava koşulları

    • Korunaklı, rüzgarsız alanlar

    • Fazla azotlu gübreleme

    • Yoğun ekim ve yetersiz havalandırma

    • Uzun süreli kuraklık stresi

Kültürel Mücadele

  1. Ekim nöbeti: 3 yıllık rotasyon uygulanmalıdır.

  2. Yabancı ot kontrolü: Özellikle Solanum, Chenopodium türleri temizlenmelidir.

  3. Dengeli gübreleme: Aşırı azotlu beslemeden kaçınılmalıdır.

  4. Bitki artıkları temizlenmeli.

  5. Erken teşhis: Yaprak altı mikroskobik gözlemler yapılmalıdır.

Kimyasal Mücadele

Etken Madde IRAC Kodu Uygulama Dönemi Özellik
Abamectin 6 Erken dönem bulaşma Translaminar, mide + temas etkili.
Spiromesifen 23 Ergin ve nimf dönemi Yumurta ve larvalara etkili.
Hexythiazox 10A Yumurtadan çıkış öncesi Yumurta + larva etkili, kalıcı.
Clofentezine 10A Yoğun kolonilerde Direnç yönetimine uygun.

AgroPlanet önerisi:
“Akar Zararlısı Modülü” ile sıcaklık–nem verileri analiz edilerek Tarsonemid Risk Haritası oluşturulabilir.

Biyolojik Mücadele

  • Doğal düşmanlar:

    • Amblyseius swirskii, Neoseiulus cucumeris (yırtıcı akarlar)

    • Orius laevigatus (çiçek tahtakurusu)

  • Mikrobiyal ajanlar:

    • Beauveria bassiana, Lecanicillium lecanii

  • Doğal çözümler: Neem yağı, potasyum sabunu, kükürt uygulamaları.

Entegre Strateji

  • Yabancı ot ve azot dengesi yönetimi

  • Doğal düşman korunumu

  • IRAC rotasyonlu akarısit uygulaması

  • AgroPlanet sensör destekli izleme ve erken uyarı

Bu stratejiyle popülasyon %85–90 oranında baskılanabilir.

Ekonomik Önemi

  • Şiddetli bulaşmalarda verim kaybı %25–40.

  • Yaprak ve çiçek deformasyonu nedeniyle yağ oranı azalır.

  • Türkiye’de özellikle Ege, Akdeniz ve Marmara bölgelerinde yaygındır.

AgroPlanet Uygulama Alanı

Modül Kullanım Veri Girişi
Zararlı Takibi Tarsonemid yoğunluğu (yaprak başına birey) Haftalık gözlem
Uygulama Takvimi IRAC kod rotasyon planı Otomatik öneri
Gözlem Modülü Yaprak deformasyonu (%) + fotoğraf Mobil form
Analitik Panel Popülasyon–iklim korelasyonu Grafiksel analiz görünümü

İlaç Önerileri