Bilgi Bankası

Depo Akarları (Acarus siro)

Etmen ve Biyolojisi

  • Zararlı tür: Acarus siro (Depo akarı / un akarı)

  • Taksonomi: Acari → Acaridae

  • Zararlı tipi: Mikroskobik emici-sokan yapılı akar, depolama sırasında ürün kalitesini bozar.

  • Yaşam döngüsü:

    • Yılda 10–15 döl verebilir.

    • Gelişme süresi 10–14 gün (25–28 °C’de).

    • Dişiler yaklaşık 200 yumurta bırakır.

    • Nem oranı %65’in üzerinde olduğunda hızla çoğalır.

    • Kışı ergin veya yumurta halinde depolarda geçirir.

Zarar Şekli

Dönem Zarar Tipi Etkisi
Depolama süreci Tohum yüzeyinde koloniler oluşturur. Yüzeyde unumsu tabaka, renk değişimi.
Uzun süreli depolama Tohum kabuğunu aşındırır. Çimlenme gücü azalır.
Yoğun bulaşma Küf gelişimi hızlanır. Üründe koku ve kalite kaybı.

Kritik aşama: Depolama nemi %10’un üzerine çıktığında popülasyon artışı başlar.

Belirtiler

  • Depolanmış ayçiçeği tohumlarında tozlaşma ve topaklanma.

  • Ürün yüzeyinde gri-beyaz ince tabaka.

  • Koku ve tat bozulması.

  • Gözle zor seçilen, hızlı hareket eden beyazımsı akarlar.

  • Uzun süreli bulaşmada küf ve mantar gelişimi.

Gelişme Koşulları ve Risk Faktörleri

  • Optimum sıcaklık: 25–28 °C

  • Nem oranı: %65–85 (ürün nemi %11–13)

  • Risk faktörleri:

    • Yüksek nemli depolama

    • Zayıf havalandırma

    • Uzun süre depolama

    • Temizlenmemiş depo yüzeyleri

    • Diğer zararlılarla (küf, böcek) birlikte bulunma

Kültürel ve Fiziksel Mücadele

  1. Depo temizliği: Depolama öncesi tüm yüzeyler dezenfekte edilmelidir.

  2. Nem kontrolü: Ürün nemi %9’un altına düşürülmelidir.

  3. Havalandırma: Düzenli hava sirkülasyonu sağlanmalıdır.

  4. Sıcaklık yönetimi: Depo sıcaklığı 20 °C’nin altında tutulmalıdır.

  5. Boş depo ilaçlaması: Kükürt veya fosfin içeren fumigantlarla yapılabilir.

Kimyasal Mücadele

Etken Madde Uygulama Şekli Özellik
Phosphine (Alüminyum fosfit) Fumigasyon Tüm depolanmış ürün zararlılarına etkili.
Deltamethrin Yüzey uygulaması Kısa süreli koruma sağlar.
Permethrin Boş depo yüzeyine Kalıntısız, geniş spektrumlu.

AgroPlanet önerisi:
“Depo Yönetimi Modülü” üzerinden sıcaklık–nem sensörleriyle Akar Risk Monitörü kurulabilir.

Biyolojik Mücadele

  • Doğal düşmanlar:

    • Cheyletus eruditus (akar avcısı tür)

  • Doğal çözümler:

    • Nane, kekik, karanfil yağı gibi uçucu yağlarla repellent etki sağlanabilir.

    • Kuru ortam korunduğunda akarlar hızla azalır.

Entegre Strateji

  • Nem kontrolü + düzenli havalandırma

  • Boş depo dezenfeksiyonu

  • IRAC/FAO onaylı fumigasyon

  • AgroPlanet sensör verisi ile nem alarm sistemi

Bu stratejiyle popülasyon %95 oranında kontrol altına alınabilir.

Ekonomik Önemi

  • Yoğun bulaşmada ürün kalitesi düşer, satış değeri azalır.

  • Küf gelişimini hızlandırarak dolaylı zarar yapar.

  • Özellikle uzun süre depolanan yağlık ayçiçeği ürünlerinde sık görülür.

AgroPlanet Uygulama Alanı

Modül Kullanım Veri Girişi
Depo Takibi Sıcaklık ve nem sensörü izleme Otomatik
Uygulama Takvimi Fumigasyon planlama Otomatik öneri
Gözlem Modülü Akar yoğunluğu (örnekleme verisi) Mobil form
Analitik Panel Popülasyon–nem ilişkisi Grafiksel analiz görünümü


İlaç Önerileri