Bilgi Bankası

Kök Ur Nematodları (Meloidogyne spp.)

Etmen ve Biyolojisi

  • Zararlı türler:

    • Meloidogyne incognita

    • Meloidogyne javanica

    • Meloidogyne arenaria

  • Taksonomi: Nematoda → Heteroderidae

  • Zararlı tipi: Endoparazit kök nematodu; bitki kök dokusuna girerek “ur” (gal) oluşturur.

  • Yaşam döngüsü:

    • 3–5 haftada tamamlanır.

    • Dişi yumurtalarını jelatinimsi kapsül içinde kök yüzeyine bırakır.

    • Yumurtadan çıkan larvalar (J2 evresi) aktif beslenme evresidir.

    • Uygun sıcaklık (25–30 °C) ve nem koşullarında çok hızlı çoğalır.

Zarar Şekli

Dönem Zarar Tipi Etkisi
Fide – erken gelişme Kök dokularında ur (şişkinlik) oluşur. Su ve besin alımı kısıtlanır.
Vejetatif gelişme Kök sistemi deforme olur. Bitki bodurlaşır, yapraklar solar.
Çiçeklenme dönemi Sekonder mantar/bakteri enfeksiyonları. Kök çürüklüğü ve solgunluk.

Kritik dönem: Fide çıkışından tabla gelişimine kadar (BBCH 00–59).

Belirtiler

  • Köklerde fındık büyüklüğünde urlar veya şişkinlikler.

  • Bitkide zayıf gelişme, sararma, bodurluk.

  • Sıcak saatlerde solma, akşam serinliğinde toparlanma.

  • Şiddetli enfeksiyonda bitki ölümü.

  • Sekonder mantari patojenlerin (Fusarium, Rhizoctonia) bulaşması.

Gelişme Koşulları ve Risk Faktörleri

  • Optimum sıcaklık: 25–30 °C

  • Risk faktörleri:

    • Hafif bünyeli (kumlu) topraklar

    • Monokültür ayçiçeği ekimi

    • Aşırı sulama veya drenaj eksikliği

    • Enfekte fide veya tohum kullanımı

    • Kök yaralanmaları

Kültürel Mücadele

  1. Ekim nöbeti: Tahıllar veya baklagillerle rotasyon (3 yıl).

  2. Dirençli çeşit kullanımı.

  3. Solarizasyon: Yaz aylarında 4–6 hafta süreyle nemli toprağın şeffaf naylonla kapatılması.

  4. Temiz fide materyali.

  5. Derin sürüm: Yumurtalı dişileri yüzeye çıkararak öldürür.

  6. Organik madde artırımı: Yararlı mikroflora dengesini güçlendirir.

Kimyasal Mücadele

Etken Madde Uygulama Şekli Özellik
Oxamyl Toprak uygulaması Sistemik nematisit, kısa kalıcılıklı.
Fluopyram Damlama sulama ile Hem nematisit hem fungisit etki.
Abamectin Toprak drench Biyolojik kökenli, düşük kalıntı riski.
Fosthiazate Toprak karışımı Yumurtadan çıkan larvalara etkili.

AgroPlanet önerisi:
“Toprak Nematodu Yönetimi Modülü” sensör tabanlı sıcaklık, nem ve geçmiş bulaşma kayıtlarına göre Nematod Risk Haritası oluşturabilir.

Biyolojik Mücadele

  • Doğal düşmanlar:

    • Paecilomyces lilacinus, Pochonia chlamydosporia (yumurta paraziti mantarlar)

    • Bacillus firmus, Pasteuria penetrans (bakteriyel antagonistler)

  • Bitkisel ekstraktlar: Neem yağı, sarımsak, kükürt ve karanfil özleri.

  • Biyofumigasyon: Hardal, turp veya Brasicaceae bitkilerinin toprağa karıştırılması.

Entegre Strateji

  • Ekim nöbeti + solarizasyon

  • Biyolojik ajan + düşük doz nematisit

  • AgroPlanet risk haritalı erken uyarı sistemi

Bu stratejiyle popülasyon %80–95 oranında baskılanabilir.

Ekonomik Önemi

  • Şiddetli bulaşmada verim kaybı %40–70.

  • Kök sisteminin tahribatı nedeniyle bitki su tutamaz.

  • Türkiye’de özellikle Güneydoğu, Akdeniz ve İç Anadolu bölgelerinde sık görülür.

AgroPlanet Uygulama Alanı

Modül Kullanım Veri Girişi
Toprak Zararlısı Takibi Nematod yoğunluğu (J2/100 g toprak) Laboratuvar verisi
Uygulama Takvimi Nematisit planlama Otomatik
Gözlem Modülü Kök ur oranı (%) + fotoğraf Mobil form
Analitik Panel Popülasyon–verim ilişkisi Grafiksel analiz görünümü

İlaç Önerileri