Bilgi Bankası

Karıncalar (Linepithema humile Solenopsis spp.)

Etmen ve Biyolojisi

  • Zararlı türler:

    • Linepithema humile (Arjantin karıncası)

    • Solenopsis invicta (Ateş karıncası)

  • Taksonomi: Hymenoptera → Formicidae

  • Zararlı tipi: Toprakta koloni kuran, bitki kök bölgesi ve tabla çevresinde dolaylı zarar yapan sosyal böceklerdir.

  • Yaşam döngüsü:

    • Kraliçe yılda binlerce yumurta bırakabilir.

    • Gelişim süresi sıcaklığa bağlı olarak 4–6 hafta sürer.

    • Sıcak, kuru ve organik maddece zengin alanları tercih ederler.

Zarar Şekli

Dönem Zarar Tipi Etkisi
Fide dönemi Toprakta tünel açarak kökleri gevşetir. Fide devrilmesi, kök zedelenmesi.
Vejetatif gelişme Kök boğazında toprak yığınları oluşturur. Su ve hava iletimi bozulur.
Dolaylı zarar Yaprak biti ve beyaz sinek kolonilerini korur. Bal özü salgısı nedeniyle ikincil zararlılar artar.

Kritik dönem: Fide çıkışından tabla oluşumuna kadar (BBCH 00–59).

Belirtiler

  • Kök boğazı çevresinde toprak yığınları ve tünel girişleri.

  • Fidelerde devrilme veya kök kesilmesi.

  • Tabla çevresinde tohum kaybı veya zarar.

  • Yaprak bitleriyle birlikte yoğun bal özü tabakası.

  • Akşam saatlerinde aktif yüzey hareketi (koloni trafiği).

Gelişme Koşulları ve Risk Faktörleri

  • Optimum sıcaklık: 25–35 °C

  • Risk faktörleri:

    • Kuru, organik maddece zengin topraklar

    • Sulama sistemleri çevresi

    • Yüksek sıcaklık ve düşük nem

    • Aşırı azotlu gübreleme

    • Bal özü salgısı yapan zararlıların (yaprak biti, beyaz sinek) varlığı

Kültürel Mücadele

  1. Toprak nemi dengelenmeli.

  2. Yabancı ot ve bitki artıkları temizlenmeli.

  3. Bal özü üreten zararlılarla (yaprak biti, beyaz sinek) mücadele edilmeli.

  4. Karınca yuvaları tespit edilip mekanik olarak bozulmalı.

  5. Sulama sistemi etrafındaki toprak gevşekliği azaltılmalı.

Kimyasal Mücadele

Etken Madde Uygulama Şekli Özellik
Chlorpyrifos-ethyl Yem veya toprak karışımı Temas + mide etkili.
Lambda-cyhalothrin Koloni çevresine püskürtme Hızlı öldürücü etki.
Fipronil Yem formülasyonu Sistemik etkili, uzun süreli koruma.
Spinosad Granül yem karışımı Doğal kökenli, düşük kalıntı riski.

AgroPlanet önerisi:
“Toprak Zararlısı Takip Modülü” ile koloni hareketi ve sıcaklık-nem verileri birleştirilerek Karınca Aktivite Haritası oluşturulabilir.

Biyolojik Mücadele

  • Doğal düşmanlar:

    • Beauveria bassiana, Metarhizium anisopliae (entomopatojen mantarlar)

    • Solenopsis invicta virus 1 (doğal virüs etmeni)

  • Doğal çözümler:

    • Sirke, limon yağı, nane yağı karışımları (repellent etki).

    • Diatomlu toprak (mekanik kurutucu etki).

Entegre Strateji

  • Koloni tespiti + biyolojik ajan kullanımı

  • IRAC rotasyonlu yem planı

  • Yaprak biti ve beyaz sinekle eşzamanlı mücadele

  • AgroPlanet veri tabanı üzerinden koloni haritası takibi

Bu stratejiyle zarar oranı %80–90 azaltılabilir.

Ekonomik Önemi

  • Fide kaybı %20–40, özellikle sulama hattı çevresinde yoğun zarar görülür.

  • Dolaylı zarar (vektörlük, bal özü üretimi) daha da önemlidir.

  • Türkiye’de Marmara, Ege ve Güneydoğu bölgelerinde yaygındır.

AgroPlanet Uygulama Alanı

Modül Kullanım Veri Girişi
Toprak Zararlısı Takibi Karınca yoğunluğu (yuva/10 m²) Gözlem
Uygulama Takvimi IRAC kodlu yem uygulamaları Otomatik öneri
Gözlem Modülü Koloni alanı + görsel kayıt Mobil form
Analitik Panel Aktivite–iklim ilişkisi Grafiksel analiz görünümü

İlaç Önerileri