Bilgi Bankası

Ayçiçeği Güvesi (Homoeosoma nebulellum)

Etmen ve Biyolojisi

  • Zararlı tür: Homoeosoma nebulellum (Lepidoptera: Pyralidae)

  • Yaygın adı: Ayçiçeği güvesi veya tabla güvesi

  • Zararlı tipi: Çiçek tablasında ve tohum dokularında beslenen lepidopter larvası

  • Yaşam döngüsü:

    • Yılda 2–3 döl verebilir.

    • Yumurtalar genellikle çiçek tablasının dış yüzeyine bırakılır.

    • Yumurtadan çıkan larvalar çiçek kısımlarında, sonra da tohum ve çanak tabanında beslenir.

    • Pupa, genellikle tabla veya toprak yüzeyinde oluşur.

Zarar Şekli

Dönem Zarar Tipi Etkisi
Çiçeklenme dönemi (BBCH 60–69) Larvalar çiçek dokularını yer. Polen azalır, döllenme zayıflar.
Tohum oluşumu (BBCH 70–79) Tohum ve çanak dokusunda tüneller açılır. Tohum kaybı ve kalite düşer.
Depolama öncesi Tabla yüzeyinde larva dışkısı ve ağ tabakası oluşur. Küf ve sekonder patojen gelişimi.

Kritik dönem: Çiçeklenme–tohum bağlama dönemi (Haziran–Temmuz).

Belirtiler

  • Çiçek tablasında örülmüş ağ tabakaları.

  • Kahverengi larvalar ve dışkı kalıntıları.

  • Tabla dokusunda boşluklar ve deformasyon.

  • Ergin çıkış delikleri.

  • Depolamada koku ve küf gelişimi.

Gelişme Koşulları ve Risk Faktörleri

  • Optimum sıcaklık: 25–30 °C

  • Risk faktörleri:

    • Uzun süreli sıcak ve kuru hava

    • Geniş monokültür alanları

    • Yetersiz doğal düşman varlığı

    • Geç ekim ve geç olgunlaşan çeşitler

    • Depo temizliğinin yetersizliği

Kültürel Mücadele

  1. Erken ekim: Popülasyon yoğunluğu azalır.

  2. Hasat geciktirilmemelidir.

  3. Bulaşık artıkları imha edilmelidir.

  4. Doğal düşman popülasyonu korunmalıdır.

  5. Feromon tuzaklarıyla erken uyarı sistemi kurulmalıdır.

  6. Tabla yüzeyinin kontrolü (çiçeklenme sonrası).

Kimyasal Mücadele

Etken Madde Uygulama Zamanı Özellik
Lambda-cyhalothrin Yumurtlama öncesi (çiçeklenme başı) Kontak etkili, hızlı öldürücü.
Spinosad Larva çıkışı dönemi Biyolojik kökenli, düşük kalıntı riski.
Deltamethrin Çiçek tablası oluşumu Yüksek temas etkili, koruyucu.
Emamectin benzoate Larva aktif dönemi Yutma etkili, uzun süreli etki.

AgroPlanet önerisi:
“Fenoloji–Zararlı Takip Modülü” feromon tuzak verileriyle entegre edilerek Erken Uyarı Bildirimi oluşturabilir.

Biyolojik Mücadele

  • Doğal düşmanlar:

    • Trichogramma evanescens (yumurta parazitoiti)

    • Bracon hebetor (larva paraziti)

  • Biyolojik ajanlar:

    • Bacillus thuringiensis (Bt) içeren biyoinsektisitler etkili.

Entegre Strateji

  • Feromon tuzağı + erken kimyasal müdahale

  • Biyoinsektisit + doğal düşman salımı

  • Ekim zamanı optimizasyonu

  • AgroPlanet sensör verisiyle fenolojik eşleşme algoritması

Bu yaklaşımla zarar oranı %85–95 azaltılabilir.

Ekonomik Önemi

  • Şiddetli bulaşmalarda tohum verimi %40’a kadar düşebilir.

  • Tabla yüzeyindeki zarar fungal kontaminasyonu artırır.

  • Özellikle Trakya, İç Anadolu ve Ege bölgelerinde yaygındır.

AgroPlanet Uygulama Alanı

Modül Kullanım Veri Girişi
Zararlı Takibi Feromon tuzak yakalanma sayısı Otomatik
Uygulama Takvimi İnsektisit zamanlama Otomatik
Gözlem Modülü Zarar oranı (%) + fotoğraf Mobil form
Analitik Panel Popülasyon yoğunluğu – sıcaklık ilişkisi Grafiksel analiz görünümü

İlaç Önerileri