Bilgi Bankası

Liriomyza yaprak galerisi sinekleri (Liriomyza spp.)

Etmen ve Biyolojisi

  • Zararlı türler:

    • Liriomyza trifolii

    • Liriomyza sativae

    • Liriomyza huidobrensis

  • Taksonomi: Diptera → Agromyzidae

  • Zararlı tipi: Yaprak dokusu içinde beslenen larvalar, “galeri” (tünel) açarak fotosentezi engeller.

  • Yaşam döngüsü:

    • Yılda 5–10 döl verebilir.

    • Yumurtalar genellikle yaprağın alt yüzeyine bırakılır.

    • Larvalar mezofil dokusu içinde kıvrımlı galeriler açar.

    • Pupa evresi genellikle toprakta veya yaprak yüzeyinde gerçekleşir.

Zarar Şekli

Dönem Zarar Tipi Etkisi
Fide – vejetatif dönem Yaprak dokusunda galeri tünelleri. Fotosentez alanı azalır.
Çiçeklenme öncesi Aşırı yaprak kuruması ve nekroz. Bitki gelişimi yavaşlar.
Yoğun bulaşma Sekonder fungal/bakteriyel enfeksiyonlar. Verim ve yağ oranı düşer.

Kritik dönem: Sürgün gelişimi ve yaprak maksimum genişliği (BBCH 20–39).

Belirtiler

  • Yaprak yüzeyinde kıvrımlı, açık renkli tüneller.

  • Şiddetli zarar durumunda yapraklar sararır, erken dökülür.

  • Yumurtlama delikleri ve minik kahverengi pupalar görülebilir.

  • Galeri uçlarında larva dışkısı (siyah noktalar) bulunur.

Gelişme Koşulları ve Risk Faktörleri

  • Optimum sıcaklık: 25–30 °C

  • Risk faktörleri:

    • Korunaklı ve sıcak alanlar

    • Sürekli sulama veya yüksek nem

    • Aşırı azotlu gübreleme

    • Yaprak yoğunluğu fazla olan bitkiler

    • Yabancı ot popülasyonu yüksek tarlalar

Kültürel Mücadele

  1. Hasat sonrası bitki artıkları imha edilmelidir.

  2. Erken ekim yapılmalı, geç dönem yoğunluğundan kaçınılmalıdır.

  3. Yabancı ot kontrolü (özellikle Chenopodium, Solanum türleri).

  4. Dengeli gübreleme: Fazla azottan kaçınılmalıdır.

  5. Sarı yapışkan tuzaklar ile popülasyon erken tespit edilmelidir.

Kimyasal Mücadele

Etken Madde IRAC Kodu Özellik
Abamectin 6 Yutma + temas etkili, larva dönemi için etkili.
Spinosad 5 Doğal kökenli, kısa kalıcılıklı.
Cyromazine 17 Larval gelişmeyi durdurur.
Lambda-cyhalothrin 3A Ergin sineklere karşı etkili.

AgroPlanet önerisi:
“Zararlı Takip Modülü” ile tuzak verileri, sıcaklık ve nem sensörleri entegre edilerek Galeri Sineği Yoğunluk Haritası oluşturulabilir.

Biyolojik Mücadele

  • Doğal düşmanlar:

    • Diglyphus isaea, Opius pallipes (parazitoit yaban arıları)

    • Chrysoperla carnea, Orius spp. (yırtıcı türler)

  • Biyopreparatlar:

    • Beauveria bassiana ve Metarhizium anisopliae bazlı biyoinsektisitler.

Entegre Strateji

  • Tuzak izleme + erken biyoinsektisit kullanımı

  • IRAC kod rotasyonlu kimyasal plan

  • Biyolojik kontrol ajanlarının korunması

  • AgroPlanet veri tabanında popülasyon–iklim ilişkisi analizi

Bu stratejiyle zarar oranı %85–95 düzeyinde azaltılabilir.

Ekonomik Önemi

  • Şiddetli bulaşmalarda fotosentez alanı %40–60 azalır.

  • Bu da yağ oranında %10–15 düşüşe neden olur.

  • Türkiye’de Marmara, Akdeniz ve Güneydoğu bölgelerinde yaygındır.

AgroPlanet Uygulama Alanı

Modül Kullanım Veri Girişi
Zararlı Takibi Tuzak yakalanma sayısı Haftalık
Uygulama Takvimi Kimyasal/biyolojik plan Otomatik
Gözlem Modülü Galeri yoğunluğu (%) + fotoğraf Mobil form
Analitik Panel Popülasyon–sıcaklık korelasyonu Grafiksel analiz görünümü

İlaç Önerileri