Bilgi Bankası

Meyve Delici Sinekler (Bactrocera dorsalis Ceratitis spp.)

Etmen ve Biyolojisi

  • Zararlı türler:

    • Bactrocera dorsalis (Oriental meyve sineği)

    • Ceratitis capitata (Akdeniz meyve sineği)

  • Taksonomi: Diptera → Tephritidae

  • Zararlı tipi: Meyve ve tohum oluşum döneminde yumurta bırakarak larvaların meyve/tabla içinde beslenmesine neden olan vektör zararlılar.

  • Yaşam döngüsü:

    • Yılda 4–8 döl verebilir.

    • Dişiler yumurtalarını tabla veya tohum yüzeyine bırakır.

    • Larvalar iç kısımda beslenir, tüneller açar.

    • Pupa dönemi toprakta geçer.

Zarar Şekli

Dönem Zarar Tipi Etkisi
Tohum oluşumu (BBCH 70–79) Yumurtlama ve larva beslenmesi Tohum ve tabla deformasyonu
Olgunlaşma (BBCH 80–89) Larva galerileri ve dışkı birikimi Küf ve ikincil enfeksiyon
Depolama öncesi Yüksek nemli tablalar Yağ oranında düşüş, küf gelişimi

Kritik dönem: Hasat öncesi olgunlaşma dönemi (Ağustos–Eylül).

Belirtiler

  • Tabla ve tohumlarda kahverengi delikler ve yumuşama.

  • İç kısımda beyazımsı kurtçuklar (larvalar).

  • Yüzeyde reçine benzeri sızıntı ve lekelenme.

  • Şiddetli bulaşmada kokuşma ve çürüme.

Gelişme Koşulları ve Risk Faktörleri

  • Optimum sıcaklık: 25–35 °C

  • Risk faktörleri:

    • Hasat gecikmesi

    • Yüksek sıcaklık ve nem

    • Sık ekim ve havalanmayan tablalar

    • Depolama alanlarında temizliğin yetersizliği

    • Bölgesel sinek popülasyonu yüksekliği

Kültürel Mücadele

  1. Erken hasat yapılmalı.

  2. Dökülmüş tablalar tarladan uzaklaştırılmalı.

  3. Hasat sonrası artıkları imha et.

  4. Feromon tuzaklarıyla sinek yoğunluğu izlenmeli.

  5. Temiz ve kuru depolama koşulları sağlanmalı.

Kimyasal Mücadele

Etken Madde Uygulama Zamanı Özellik
Spinosad Ergin popülasyon yükseldiğinde Yem sprey formülasyonu, doğal kökenli.
Lambda-cyhalothrin Yumurtlama öncesi Kontak etkili, koruyucu.
Deltamethrin Çiçeklenme sonrası Erginlere karşı etkili.
Malathion Kitle tuzak uygulaması Ergin sinek kontrolünde etkili.

AgroPlanet önerisi:
“Feromon Tabanlı Zararlı Takip Modülü” ile sinek yoğunluğu, sıcaklık ve nem verileri entegre edilerek Erken Uyarı Sistemi kurulabilir.

Biyolojik Mücadele

  • Doğal düşmanlar:

    • Diachasmimorpha longicaudata (parazitoit yaban arısı)

    • Fopius arisanus (yumurta paraziti)

  • Doğal çözümler:

    • Beauveria bassiana, Metarhizium anisopliae ile biyoinsektisit uygulaması.

    • Protein yem + feromon karışımları (çekici tuzak sistemi).

Entegre Strateji

  • Feromon tuzağı + kitle yakalama

  • Erken hasat + temizlik uygulamaları

  • IRAC kod rotasyonlu insektisit planı

  • AgroPlanet sensör tabanlı izleme ve alarm sistemi

Bu stratejiyle zarar oranı %90’a kadar düşürülebilir.

Ekonomik Önemi

  • Şiddetli bulaşmalarda yağ oranı %15–25 azalır.

  • İhracat kalitesinde fungal bulaşma riski artar.

  • Türkiye’de Akdeniz, Ege ve Güneydoğu bölgelerinde sıcak yıllarda yaygın.

AgroPlanet Uygulama Alanı

Modül Kullanım Veri Girişi
Zararlı Takibi Feromon tuzak sayımı Haftalık
Uygulama Takvimi İlaçlama zamanı planı Otomatik öneri
Gözlem Modülü Zarar oranı (%) + görsel Mobil form
Analitik Panel Popülasyon–hava durumu ilişkisi Grafiksel analiz görünümü

İlaç Önerileri