Bilgi Bankası

Tahıl Bitleri (Sitophilus granarius S. oryzae)

Etmen ve Biyolojisi

  • Zararlı türler:

    • Sitophilus granarius (Buğday biti)

    • Sitophilus oryzae (Pirinç biti)

  • Taksonomi: Coleoptera → Curculionidae

  • Zararlı tipi: Depolanmış tohumlarda gelişen, iç dokularda beslenen depo zararlısı böcek.

  • Yaşam döngüsü:

    • Yılda 4–6 döl verebilir.

    • Dişi, yumurtalarını tohum kabuğu içine bırakır.

    • Larva tamamen tohum içinde gelişir, pupa evresi de burada tamamlanır.

    • Ergin, tohum yüzeyinde delik açarak çıkar.

Zarar Şekli

Dönem Zarar Tipi Etkisi
Depolama Tohum içini boşaltır, sadece kabuk kalır. Ağırlık kaybı ve kalite düşüşü.
Uzun süreli depolama Tohum sıcaklığı artar, nem oranı yükselir. Küf gelişimi, kötü koku.
İhracat ve pazarlama süreci Çıkış delikleri görünür. Görsel kalite kaybı, reddedilme riski.

Kritik dönem: Uzun süreli depolama (>6 ay) ve yüksek nem (%11 üzeri).

Belirtiler

  • Tohum yüzeyinde yuvarlak çıkış delikleri.

  • İç dokuda boşluk ve unumsu kalıntı.

  • Depoda toz ve koku artışı.

  • Şiddetli bulaşmada ısı artışı ve küf gelişimi.

Gelişme Koşulları ve Risk Faktörleri

  • Optimum sıcaklık: 27–30 °C

  • Risk faktörleri:

    • Yüksek nemli depolar

    • Yetersiz havalandırma

    • Kirli yüzeyler ve eski ürün artıkları

    • Uzun süreli stoklama

    • Ambalaj sızdırmazlığının düşük olması

Kültürel Mücadele

  1. Depo ve ekipmanlar hasat öncesi temizlenmelidir.

  2. Depolama nemi %8–9 olmalıdır.

  3. Eski ürün kalıntıları ve tohum tozları uzaklaştırılmalıdır.

  4. Düzenli havalandırma sağlanmalıdır.

  5. Depo sıcaklığı 20 °C’nin altında tutulmalıdır.

  6. Metal veya sert plastik konteynerler tercih edilmelidir.

Kimyasal Mücadele

Etken Madde Uygulama Şekli Özellik
Phosphine (Alüminyum fosfit) Fumigasyon Yumurtadan ergine kadar tüm evrelere etkili.
Deltamethrin Yüzey ilaçlaması Depo yüzeyi ve çuvallara uygulanabilir.
Permethrin Boş depo uygulaması Uzun süreli koruma sağlar.
Spinosad Sprey formülasyon Doğal kökenli, kalıntısız.

AgroPlanet önerisi:
“Depo Zararlısı Yönetim Modülü” sensörlerle sıcaklık ve nemi izleyerek Tahıl Biti Risk Haritası oluşturabilir.

Biyolojik Mücadele

  • Doğal düşmanlar:

    • Anisopteromalus calandrae, Lariophagus distinguendus (parazitoit yaban arıları)

  • Biyolojik çözümler:

    • Beauveria bassiana veya Metarhizium anisopliae ile biyolojik sprey uygulaması.

    • Neem yağı, defne yaprağı, karanfil yağı ile doğal koku bariyeri.

Entegre Strateji

  • Nem kontrolü + temizlik

  • Fumigasyon + biyoinsektisit

  • IRAC kod rotasyonlu koruma planı

  • AgroPlanet sensör verisine dayalı erken uyarı sistemi

Bu stratejiyle ürün kaybı %90’a kadar önlenebilir.

Ekonomik Önemi

  • Şiddetli bulaşmalarda verim kaybı %30–50.

  • Tohum yağ oranı düşer, küf gelişimi artar.

  • Türkiye’de Trakya, İç Anadolu ve Ege bölgelerinde depolarda sık görülür.

AgroPlanet Uygulama Alanı

Modül Kullanım Veri Girişi
Depo Takibi Zararlı yoğunluğu (tohum başına birey) Laboratuvar verisi
Uygulama Takvimi Fumigasyon ve sıcaklık planı Otomatik öneri
Gözlem Modülü Delik oranı (%) + fotoğraf Mobil form
Analitik Panel Popülasyon–nem ilişkisi Grafiksel analiz görünümü

İlaç Önerileri