Bilgi Bankası

Un Güvesi (Ephestia kuehniella)

Etmen ve Biyolojisi

  • Zararlı tür: Ephestia kuehniella Zeller

  • Taksonomi: Lepidoptera → Pyralidae

  • Zararlı tipi: Depolanmış ayçiçeği tohumlarında, un ve yağlı ürünlerde beslenen depo zararlısı güve.

  • Yaşam döngüsü:

    • Yılda 4–6 döl verebilir.

    • Dişi 100–200 yumurta bırakır.

    • Yumurtalar 2–5 günde açılır, larvalar 1–2 ayda gelişir.

    • Pupa, depoda tohum yüzeyinde veya duvar çatlaklarında oluşur.

    • Erginler gece aktiftir ve depoda uçuşur.

Zarar Şekli

Dönem Zarar Tipi Etkisi
Depolama süreci Larvalar tohum ve unumsu kalıntılarda beslenir. Kalite düşer, koku ve topaklanma olur.
Uzun süreli depolama Ağ ve larva dışkısı tabakası oluşur. Hava sirkülasyonu azalır, küf gelişir.
İhracat süreci Ergin güve ve ağ parçaları görülür. Görsel kalite düşer, ürün reddedilir.

Kritik dönem: Nemli ve sıcak depolarda (25–30 °C) hızla çoğalır.

Belirtiler

  • Ürün yüzeyinde beyaz ağ tabakası ve ipliksi bağlar.

  • Kahverengimsi larvalar ürün içinde hareket eder.

  • Tohumlar birbirine yapışır, nem artışı gözlenir.

  • Şiddetli bulaşmada küf kokusu ve bozulma.

Gelişme Koşulları ve Risk Faktörleri

  • Optimum sıcaklık: 25–30 °C

  • Nem oranı: %70 üzeri bağıl nem

  • Risk faktörleri:

    • Zayıf havalandırma

    • Yüksek sıcaklık

    • Eski ürün kalıntıları

    • Uzun depolama süresi

    • Depo yüzeylerinde çatlaklar ve un kalıntısı

Kültürel Mücadele

  1. Depo yüzeyleri tamamen temizlenmeli ve dezenfekte edilmelidir.

  2. Kalan ürün kalıntıları ve tozlar uzaklaştırılmalıdır.

  3. Nem oranı %9’un altına düşürülmelidir.

  4. Sıcak hava sirkülasyonu sağlanmalıdır.

  5. Depolar ısıya dayanıklı ağlarla kapatılmalıdır.

  6. Feromon tuzaklarıyla ergin yoğunluğu izlenmelidir.

Kimyasal Mücadele

Etken Madde Uygulama Şekli Özellik
Phosphine (Alüminyum fosfit) Fumigasyon Yumurtadan ergine kadar tüm evrelere etkili.
Deltamethrin Yüzey uygulaması Boş depolarda kalıcı koruma sağlar.
Permethrin Duvar yüzeyine uygulama Uzun süreli kalıcılık.
Spinosad Sprey uygulama Doğal kökenli, kalıntısız.

AgroPlanet önerisi:
“Depo Zararlısı Yönetim Modülü” sıcaklık–nem sensörleriyle Un Güvesi Risk Grafiği oluşturabilir.

Biyolojik Mücadele

  • Doğal düşmanlar:

    • Trichogramma evanescens (yumurta parazitoiti)

    • Venturia canescens (larva parazitoiti)

  • Doğal çözümler:

    • Neem yağı, karanfil, defne veya lavanta yağı buharlaştırıcı olarak kullanılabilir.

    • Beauveria bassiana içeren biyoinsektisitler destekleyici etki sağlar.

Entegre Strateji

  • Temiz depo + feromon tuzak + nem kontrolü

  • Fumigasyon + doğal uçucu yağ kombinasyonu

  • IRAC kod rotasyonlu insektisit planı

  • AgroPlanet sensör tabanlı erken uyarı sistemi

Bu stratejiyle popülasyon %90 oranında baskılanabilir.

Ekonomik Önemi

  • Şiddetli bulaşmalarda ürün kaybı %30–60.

  • Yağ oranı ve çimlenme düşer.

  • Türkiye’de özellikle Ege, Marmara ve Güneydoğu Anadolu depolama alanlarında yaygındır.

AgroPlanet Uygulama Alanı

Modül Kullanım Veri Girişi
Depo Takibi Zararlı yoğunluğu (tuzağa yakalanan ergin sayısı) Haftalık
Uygulama Takvimi Fumigasyon planı Otomatik öneri
Gözlem Modülü Ağ yoğunluğu (%) + fotoğraf Mobil form
Analitik Panel Popülasyon–iklim korelasyonu Grafiksel analiz görünümü

İlaç Önerileri