Bilgi Bankası

Un Kurdu (Tenebrio molitor)

Etmen ve Biyolojisi

  • Zararlı tür: Tenebrio molitor (Koyu kahverengi un kurdu)

  • Taksonomi: Coleoptera → Tenebrionidae

  • Zararlı tipi: Depolanmış ayçiçeği tohumlarında, yemlerde ve unlu ürünlerde beslenen depo zararlısı böcek.

  • Yaşam döngüsü:

    • Yılda 3–4 döl verebilir.

    • Dişi 200–500 yumurta bırakır.

    • Larvalar 8–10 hafta boyunca gelişir, pupa evresi yaklaşık 2 hafta sürer.

    • Erginler 5–8 ay yaşayabilir.

  • Zararlı evre: Larva (kurt) ve ergin dönemleri ürün tahribatından sorumludur.

Zarar Şekli

Dönem Zarar Tipi Etkisi
Depolama Larvalar tohum kabuğu altında beslenir. Kalite ve ağırlık kaybı.
Uzun süreli depolama Küf gelişimi ve kötü koku. Yağ oranı azalır.
İleri evre Ergin böceklerin dışkısı ürünle karışır. İhracat kalitesi düşer.

Kritik dönem: 25–30 °C sıcaklık ve %70 üzeri bağıl nem koşulları.

Belirtiler

  • Tohum ve depo yüzeyinde krem–kahverengi kurtçuklar.

  • Unumsu kalıntı ve koku.

  • Şiddetli bulaşmalarda ısı artışı ve küf gelişimi.

  • Tohum bütünlüğü bozulur, yağ oranı azalır.

Gelişme Koşulları ve Risk Faktörleri

  • Optimum sıcaklık: 25–30 °C

  • Nem oranı: %11 üzeri ürün nemi

  • Risk faktörleri:

    • Nemli depolar

    • Uzun süreli stok

    • Eski ürün kalıntıları

    • Havalandırması zayıf alanlar

Kültürel Mücadele

  1. Depolar temizlenmeli, kalıntılar uzaklaştırılmalı.

  2. Depo nemi %9’un altına indirilmeli.

  3. Ürün iyi kurutulmalı ve serin ortamda saklanmalı.

  4. Düzenli havalandırma sağlanmalı.

  5. Boş depolar ilaçlanmalı veya sıcak hava uygulaması yapılmalı.

Kimyasal Mücadele

Etken Madde Uygulama Şekli Özellik
Phosphine (Alüminyum fosfit) Fumigasyon Yumurtadan ergine kadar etkilidir.
Deltamethrin Yüzey ilaçlaması Boş depolarda uzun süreli etki.
Spinosad Sprey uygulama Kalıntısız, doğal kökenli.
Permethrin Depo yüzeyine Uzun süreli koruma sağlar.

AgroPlanet önerisi:
“Depo Zararlısı Takip Modülü” ile sıcaklık ve nem verilerini analiz ederek Un Kurdu Risk Haritası oluşturulabilir.

Biyolojik Mücadele

  • Doğal düşmanlar:

    • Scleroderma domesticum, Beauveria bassiana (biyokontrol ajanları)

  • Doğal çözümler:

    • Neem yağı, karanfil yağı, defne yaprağı (repellent etki).

    • Kuru diatom tozu (doğal fiziksel bariyer).

Entegre Strateji

  • Kurutma + temizlik

  • Fumigasyon + biyoinsektisit

  • IRAC kod rotasyonu

  • AgroPlanet sensör ve nem analiz sistemi

Bu stratejiyle popülasyon %90’a kadar baskılanabilir.

Ekonomik Önemi

  • Yoğun bulaşmalarda ürün kaybı %20–40.

  • Yağ kalitesi düşer, kötü koku oluşur.

  • Türkiye’de Marmara, İç Anadolu ve Ege depolama alanlarında sık görülür.

AgroPlanet Uygulama Alanı

Modül Kullanım Veri Girişi
Depo Takibi Zararlı yoğunluğu (birey/m²) Haftalık
Uygulama Takvimi Fumigasyon + temizlik planı Otomatik
Gözlem Modülü Görsel kayıt + bulaşma oranı (%) Mobil form
Analitik Panel Popülasyon–nem ilişkisi Grafiksel analiz görünümü

İlaç Önerileri