Ayçiçeğinde meyve büyümesi ve gelişme dönemi (BBCH 70–79), bitkinin çekirdek dolumu, yağ sentezi ve kalite parametrelerinin şekillendiği en önemli safhadır.
Bu dönemde su dengesi, potasyum (K) ve kalsiyum (Ca) yönetimi kritik olup, besin eksiklikleri doğrudan yağ oranını, dane ağırlığını ve verimi etkiler.
Dönemin Özeti
Özellik
Açıklama
Fenolojik Evre
BBCH 70–79
Dönem Adı
Meyve (Tohum) Büyümesi ve Gelişme
Süre
Yaklaşık 15–25 gün
Ana Fizyolojik Olaylar
Çekirdek dolumu, yağ sentezi, karbon–azot dengesinin kurulması
Kritik Etmenler
Su, K, Mg, S ve mikro element dengesi
Fizyolojik Süreçler
Fotosentez maksimum seviyededir; yaprakların yeşil kalması çok önemlidir.
Karbondan zengin bileşikler (şekerler, organik asitler) çekirdeklere taşınır.
Yağ biyosentezi için K, Mg, S ve mikro elementler (B, Zn, Mn) gereklidir.
Bu dönemde bitki, azotu daha az ama potasyumu 2–3 kat fazla tüketir.
Bitki Besin İhtiyaçları
Element
Görev
Eksiklik Etkisi
Potasyum (K)
Şeker taşınımı, yağ asidi sentezi
Düşük yağ oranı, cılız çekirdek
Kalsiyum (Ca)
Hücre duvarı güçlenmesi, doku dayanıklılığı
Dane içi boşluk, kırılganlık
Magnezyum (Mg)
Klorofil ve ATP sentezi
Erken sararma, fotosentez düşüşü
Kükürt (S)
Yağ sentezi ve enzim aktivasyonu
Zayıf aroma, düşük yağ asidi
Bor (B)
Hücre bölünmesi, karbon taşınımı
Düşük çekirdek dolumu
Çinko (Zn)
Yağ sentez enzimlerini aktive eder
Zayıf yağ birikimi, küçük dane
Manganez (Mn)
Fotosentez ve redoks dengeleme
Yavaş gelişim, az yağ
Azot (N)
Protein sentezi
Azot fazlası → düşük yağ oranı
Önerilen Bitki Besleme Programı
Yaprak Uygulaması
Ürün / Hammadde
Doz (100 L suya)
Etkisi
Potasyum Nitrat (13-0-46)
300–400 g
Şeker taşınımı ve yağ sentezi
Magnezyum Sülfat
200–250 g
Klorofil sentezi, enerji üretimi
Kalsiyum Nitrat
200 g
Hücre dayanıklılığı
Bor (B 11%)
100 cc
Çekirdek dolumu, iletim dokusu
Amino Asit + Alg Ekstraktı
100–150 cc
Hormon dengeleme, stres azaltma
Silisyum (SiO₂)
50 cc
Doku direnci, su dengesi
Sülfatlı Potasyum (K₂SO₄)
250 g
Yağ oranını artırma
Damla Sulama (Fertirigasyon)
Gübre
Doz (dekar/gün)
Görev
Potasyum Nitrat (13-0-46)
500–700 g
Osmotik denge, yağ birikimi
Magnezyum Sülfat
300–400 g
Fotosentez, enzim aktivasyonu
Kalsiyum Nitrat
400 g
Hücre dayanıklılığı, sap sağlamlığı
Sülfatlı Potasyum
400–600 g
Yağ sentezi, kalite artırımı
Borik Asit
40–50 g
Çekirdek dolumu
ZnSO₄ (Çinko Sülfat)
40 g
Yağ asidi sentezini destekleme
Biyostimülant ve Organik Destekler
Ürün Grubu
İçerik
Etkisi
Deniz yosunu ekstraktı (Ascophyllum nodosum)
Betain, sitokinin
Yağ birikimi ve stres toleransı
Amino asit karışımı (L-Form)
Prolin, glutamik asit
Yağ sentezi enzimlerini uyarır
Fulvik asit
Düşük molekül ağırlıklı organik asit
Besin taşınımı hızlandırır
Silisyum (Si)
SiO₂, K₂SiO₃
Hücre mukavemeti
Bacillus / Pseudomonas spp.
Mikrobiyal destek
Kök–dane karbon transferini optimize eder
Dikkat Edilmesi Gerekenler
Su stresi, çekirdek dolum oranını ciddi biçimde düşürür.
Bu dönemde yüksek K, Mg, S dengesi korunmalıdır.
Azot uygulaması sınırlandırılmalı, fazla azot yağ oranını düşürür.
Yaprak uygulamaları sabah erken veya akşam yapılmalıdır.
Kalsiyumlu ürünlerle fosfatlı gübreler aynı tankta kullanılmamalıdır.
Örnek Kombine Yaprak Besleme Karışımı
100 L suya:
300 g Potasyum Nitrat
200 g Magnezyum Sülfat
100 cc Bor (B 11%)
100 cc Amino Asit + Alg
50 cc Silisyum
pH: 5.8 civarı
Bu karışım, çekirdek dolumunu artırır, yağ oranını yükseltir ve dane kalitesini iyileştirir.
Özetle
Dönem: Meyve (Tohum) Büyümesi ve Gelişme (BBCH 70–79)
Amaç: Yağ oranını ve dane kalitesini maksimize etmek
Kritik Elementler: K, Mg, S, Ca, B
Uygulama: Damla + Yaprak kombinasyonu
Sonuç: Dolu, iri, yüksek yağ oranlı ve kaliteli çekirdekler
