Fenolojik Tanım
Bu evre, ayçiçeği bitkisinde tohumların dolmaya başladığı, yağ sentezinin maksimum düzeye ulaştığı ve bitkinin fizyolojik olgunluğa hazırlandığı dönemdir.
Fotosentezle üretilen karbonhidratların büyük kısmı çekirdeklere yönlendirilir.
Bitki yeşil aksamını korur; bu süreçte su yönetimi ve çevresel stres kontrolü yağ oranını doğrudan etkiler.
Fizyolojik Süreçler
| Süreç |
Açıklama |
Kritik Etki |
| Sink–Source Aktarımı |
Yapraklarda sentezlenen karbonhidratların floem üzerinden çekirdeklere taşınması |
Tohum doluluk oranı ve bin dane ağırlığı |
| Lipidogenez (Yağ Sentezi) |
Asetil-KoA’dan uzun zincirli yağ asidi üretimi; trigliserit sentezi |
Yağ oranı ve kalite parametreleri |
| Fotosentez Yoğunluğu |
Üst yapraklarda maksimum klorofil aktivitesi |
Enerji temini ve tohum besin içeriği |
| Su ve Besin Taşınımı |
Ksilem–floem üzerinden yoğun madde taşınımı |
Yağ birikimi süresinin uzaması |
| Hormonel Denge |
Abscisik asit artışı, sitokinin ve auksin oranının düşmesi |
Fizyolojik olgunluğa geçişin hızlanması |
Metabolik Aktivite ve Enzimler
| Enzim veya Yol |
Görev |
AgroPlanet Modülü |
| Asetil-KoA karboksilaz |
Yağ asidi sentezinin ilk basamağı; malonil-KoA üretimi |
Yağ Biyosentezi |
| Yağ Asidi Sentaz |
Zincir uzatma ve doymamış yağ sentezi |
Lipid Metabolizması |
| Δ12-Desatüraz |
Oleik asidi linoleik aside çevirir |
Yağ Kalitesi Yönetimi |
| Pektin metilesteraz |
Hücre duvarı geçirgenliğini düzenler |
Tohum Doku Dayanıklılığı |
| Sükroz Sentaz |
Şeker taşınımını destekler |
Enerji Metabolizması |
Su ve Isı Yönetimi
Toprak nemi optimum düzeyde tutulmalı, ani kuruma veya su fazlalığı önlenmelidir.
Sulama aralığı beş ila yedi gün arasında olmalıdır.
Aşırı sıcaklık koşulları (otuz üç derece üzeri) yağ sentezini olumsuz etkiler.
Stres azaltıcı uygulamalar olarak silisik asit veya deniz yosunu özleri kullanılabilir.
Hastalık ve Zararlı Yönetimi
| Risk Faktörü |
Önlem |
Biyolojik Alternatif |
| Alternaria helianthi |
Yapraktan koruyucu uygulamalar yapılmalıdır |
Trichoderma veya Bacillus bazlı preparatlar |
| Sclerotinia sclerotiorum |
Rotasyon, drenaj ve bitki artığı yönetimi sağlanmalıdır |
Trichoderma harzianum inokulasyonu |
| Helicoverpa armigera |
Erken gözlem ve feromon tuzaklar kullanılmalıdır |
Bacillus thuringiensis uygulaması |
| Aphis fabae |
Yaprak altı kontrol edilmeli, doğal yağ veya neem bazlı çözeltiler kullanılabilir |
Azadirachtin EC formu |
Verim ve Kalite Yönetimi
Yaprakların yeşil kalma süresi uzatılarak fotosentez etkinliği korunmalıdır.
Yağ oranı, çevresel stresin düşük olduğu koşullarda en yüksek düzeye ulaşır.
Güneş yanığı, erken kurumalar ve besin yetersizlikleri kalite kaybına neden olabilir.
Hasat öncesinde tohum nemi on iki–on beş aralığında olmalıdır.
AgroPlanet Modül Entegrasyonu
| Modül |
Veri Girişi ve İzleme |
Çıktı |
| Fenoloji Takip |
Gelişim evresi kaydı yapılır |
Günlük gelişim grafiği |
| Biyolojik Koruma |
Biyofungusit ve biyoinsektisit uygulamaları kaydedilir |
Direnç riski haritası |
| Kalite ve Yağ Analizi |
Yağ oranı, nem ve tohum ağırlığı ölçülür |
Kalite skorlaması |
| Sulama Yönetimi |
Toprak nemi sensör verileri izlenir |
Su stresi tahmin raporu |
| Görsel Tanı |
Tohum ve tabla gelişimi izlenir |
Otomatik fenofaz tanıması |
