Bu dönem, ayçiçeği bitkisinde çiçek tablasındaki çiçeklerin açtığı ve döllenmenin gerçekleştiği en kritik evredir.
Çiçeklenme genellikle merkezden dışa doğru halka şeklinde ilerler ve yaklaşık 8–10 gün sürer.
Bu süreçte polen üretimi, dişi organın reseptivitesi ve tozlaşma koşulları (sıcaklık, nem, arı aktivitesi) ürün verimini doğrudan belirler.
Fizyolojik Süreçler
Süreç
Açıklama
Önemi
Polen Oluşumu ve Dağılımı
Polen taneleri anterlerde olgunlaşır ve rüzgar/arı aracılığıyla taşınır.
Başarılı döllenme ve yüksek dane tutumu
Döllenme ve Zigot Oluşumu
Polen tüpü ovule ulaşır, zigot oluşur.
Tohum sayısı ve verim potansiyeli
Nektar Salgısı
Çiçek diskinin çevresindeki nektar bezleri aktif hale gelir.
Arı çekiciliği ve doğal tozlaşma
Bitki Metabolizması
Hormon aktivitesi (auksin, giberellin) artar.
Hücre büyümesi ve döllenme sonrası embriyo gelişimi
Su ve Besin Akışı
Ksilem ve floem akışları hızlanır.
Polen canlılığı ve stigma reseptivitesi
Hormonel ve Metabolik Aktivite
Hormon / Enzim
Görev
Etkisi
Auksin (IAA)
Yumurtalık büyümesini teşvik eder
Döllenme sonrası embriyo gelişimi
Giberellin (GA₃)
Hücre uzamasını hızlandırır
Tohum kabuğu ve embriyo gelişimi
Sükroz Sentaz
Çiçek dokularında enerji sağlar
Polen tüpü uzaması
Nitrik Oksit (NO)
Polen canlılığını korur
Döllenme başarısı
Peroksidaz / Katalaz
Antioksidan denge sağlar
Polen tüpü stresine karşı koruma
Çevresel Faktörlerin Etkisi
Sıcaklık: 25–30 °C arası optimumtur; 35 °C üzeri polen canlılığını düşürür.
Nem: %60–70 aralığında idealdir; düşük nemde polen kurur.
Rüzgar ve arı aktivitesi: Tozlaşmayı artırır; arı popülasyonu eksikse döllenme oranı azalır.
Su stresi: Çiçeklenme döneminde su eksikliği, polen tüpü gelişimini ve döllenmeyi engeller.
Zararlı ve Hastalık Riskleri
Etmen
Etki
Korunma Yöntemi
Trips ve yaprak bitleri
Polen yüzeyinde zarar, döllenme kaybı
Neem, potasyum sabunu, biyolojik kontrol
Gri küf (Botrytis cinerea)
Çiçeklerde çürüme
Drenaj ve hava akışı sağlanmalı
Alternaria spp.
Disk çevresinde lekeler
Biyofungusit veya Cu-bazlı koruma
Arı eksikliği
Döllenme oranı düşer
Koloni desteği veya feromon çekiciler
Verim ve Kalite Üzerine Etkiler
Bu dönem, tohum sayısı ve dane tutum oranını belirleyen en hassas aşamadır.
Su ve besin dengesizliği, boş tohum oranını artırır.
Optimum tozlaşma, homojen tabla ve eş zamanlı olgunlaşma sağlar.
AgroPlanet Entegrasyon Alanları
Modül
Veri Takibi
Çıktı
Fenoloji Takip
Çiçeklenme başlangıcı, süresi ve yoğunluğu kaydedilir
