Bu dönem, ayçiçeği bitkisinde çiçek tomurcuklarının belirginleşmeye başladığı, ancak henüz açılmadığı üreme öncesi evredir.
Bitki, vegetatif gelişimden generatif döneme geçiş yapar; çiçek tablası (kapitulum) gelişimini hızlandırır ve iç kısımlarda çiçek organlarının farklılaşması başlar. Fotosentez kapasitesi ve besin ihtiyacı en yüksek seviyelerdedir.
Fizyolojik Süreçler
Süreç
Açıklama
Önemi
Çiçek Meristeminin Oluşumu
Tepe meristemi çiçek dokusuna dönüşür
Reproduktif evre başlangıcı
Tomurcuk Büyümesi
Kapitulum genişlemeye başlar, dış çiçek sıraları belirir
Çiçeklenme kapasitesi artar
Besin Akışı
Yapraklardan gelişen tomurcuğa karbonhidrat ve azot yönelir
Tohum sayısını belirleyen temel süreç
Hormonel Denge
Sitokinin ve giberellin sentezi artar
Hücre büyümesi ve tomurcuk açılımı
Su İhtiyacı
Transpirasyon hızı yüksektir
Doku gerilimi ve gelişim için kritik
Hormonel ve Metabolik Aktivite
Hormon / Enzim
Görev
Etkisi
Giberellin (GA₃)
Hücre uzamasını teşvik eder
Kapitulum ve gövde uzaması
Sitokinin
Hücre bölünmesini artırır
Tomurcuk gelişimi
Auksin (IAA)
Apikal dominansı düzenler
Tomurcuk formasyonu
Sükroz Sentaz
Şeker taşınımını sağlar
Gelişen doku beslenmesi
Nitrik Oksit (NO)
Hormon sinyallemesini düzenler
Doku farklılaşması
Çevresel Faktörlerin Etkisi
Işık yoğunluğu: Bu dönemde yüksek ışık fotosentez hızını artırır.
Sıcaklık: 20–25 °C aralığı idealdir; 30 °C üzeri tomurcuk gelişimini baskılar.
Su dengesi: Kuraklık, tabla küçülmesine ve çiçek deformasyonuna neden olabilir.
Toprak besin durumu: Özellikle fosfor ve bor yetersizliği, tomurcuk sayısını azaltır.
Zararlı ve Hastalık Riskleri
Etmen
Etki
Korunma Yöntemi
Yaprak bitleri (Aphis fabae)
Tomurcukta özsu kaybı, deformasyon
Biyolojik kontrol veya doğal yağ uygulamaları
Trips spp.
Tomurcuk yüzeyinde zarar
Neem ekstraktı, entomopatojen funguslar
Alternaria spp.
Yaprak lekeleriyle fotosentezi azaltır
Biyofungusit veya Cu-bazlı preparatlar
Mildiyö (Plasmopara halstedii)
Gelişim bozukluğu
Tohum ve kök koruma biyolojik ürünleri
Verim ve Kalite Üzerine Etkiler
Bu dönem, çiçek tablasının büyüklüğünü ve tohum sayısını belirler.
Tomurcuk evresinde stres (susuzluk, mikro element eksikliği) verim kaybına yol açar.
Gelişen dokularda yağ sentezi öncüleri (asetil-CoA, karbonhidrat rezervleri) birikir.
