Depo Zararlıları ve Hastalıkları
1. Depo Zararlıları
Depolama sırasında ayçiçeği tohumlarına zarar veren başlıca zararlılar şunlardır:
| Zararlı Türü |
Bilimsel Adı |
Zarar Şekli |
Mücadele Yöntemi |
| Un Güvesi |
Ephestia kuehniella |
Larvalar tohum yüzeyinde galeriler açar, tohum tozu ve ağ oluşturur. |
Depo temizliği, feromon tuzakları, düşük sıcaklık (<15 °C) |
| Kırma Böcekleri |
Rhyzopertha dominica, Tribolium castaneum |
Tohum içini yer, yağ oranını düşürür. |
Fumigasyon (fosfin), entegre zararlı yönetimi |
| Tahıl Bitleri |
Sitophilus granarius, S. oryzae |
Tohumun iç kısmını delerek içeride larva gelişimi sağlar. |
Hermetik depolama, doğal yağ bazlı repelentler |
| Depo Akarları |
Acarus siro |
Nemli ortamlarda çoğalır, tohumda renk ve koku bozulması yapar. |
Nem kontrolü (%60 altı), propiyonik asit buharı |
| Karıncalar |
Linepithema humile, Solenopsis spp. |
Tohum taşır, döküm ve kalite kaybı yapar. |
Fiziksel bariyer, yem tuzakları |
2. Depo Hastalıkları
Depolama süresince sıcaklık ve nem dengesinin bozulmasıyla mantari enfeksiyonlar oluşur.
| Hastalık |
Etmen |
Belirtiler |
Korunma Yöntemi |
| Aspergillus küfü |
Aspergillus flavus |
Yeşilimsi küf, aflatoksin oluşumu, yağ bozulması |
Nem < %8, sıcaklık < 20 °C, biyokontrol (Bacillus subtilis) |
| Penicillium küfü |
Penicillium spp. |
Mavi-yeşil küf, kötü koku, yağda acılaşma |
Depo havalandırması, asetik asit fumigasyonu |
| Alternaria lekesi |
Alternaria alternata |
Siyah lekeler, serbest yağ asidi artışı |
Kurutma öncesi hızlı soğutma, hijyen kontrolü |
| Rhizopus çürüklüğü |
Rhizopus stolonifer |
Tohum yumuşaması ve mukus oluşumu |
Mekanik yaralanmaları azaltma, depo hijyeni |
3. Entegre Koruma Önlemleri
-
Nem Yönetimi: Tohum nemi %7–9 aralığında tutulmalıdır.
-
Depo Temizliği: Her sezon öncesi zemin, duvar ve ekipmanlar temizlenmeli ve dezenfekte edilmelidir.
-
Isı Kontrolü: Depo sıcaklığı 10–15 °C’de sabitlenmelidir.
-
Biyolojik Koruma: Trichoderma harzianum, Bacillus subtilis, Beauveria bassiana ile mikrobiyal dengeleme.
-
Fiziksel Yöntemler: Işık tuzakları, feromon kapsülleri, düşük oksijenli atmosferler.
-
Kimyasal Mücadele: Sadece ruhsatlı fosfin veya inert gaz bazlı fumigantlar kullanılmalıdır.
4. AgroPlanet Dijital Takip Önerisi
-
Depo sıcaklık-nem grafiği
-
Zararlı yoğunluk indeksi (0–5)
-
Küf risk puanı ve aflatoksin izleme modülü
-
Fumigasyon tarih ve doz takibi
-
Depo hijyen puanlaması ve sezonluk risk haritası |
|
