Ayçiçeğinde hasat zamanı; yağ oranı, tohum kalitesi, fungal bulaşma riski ve dökülme kayıpları üzerinde doğrudan etkilidir.
Erken veya geç hasat, hem ekonomik hem de kalite kayıplarına yol açar.
2. Hasat Zamanını Belirleme Kriterleri
Gözlem Kriteri
Uygun Değer / Gözlem
Açıklama
Tohum Nemi
%9–12
Güvenli biçim aralığı. Daha yüksek nem → kurutma maliyeti artar.
Tabla Rengi
Arka yüz kahverengi, brakteler kuru
Olgunluk göstergesidir.
Yaprak ve Sap
Alt yapraklar tamamen kurumuş, sap sararmış
Bitki fizyolojik olgunluğa ulaşmıştır.
Ses Testi
Tohum kabuğu kırılmadan tok ses çıkarır
İç nem dengelenmiştir.
Yağ Oranı
%38–45 (yağlık çeşitlerde)
En yüksek yağ birikimi bu dönemde tamamlanır.
3. Hasat Koşulları
Gün İçinde: Sabah erken veya akşam saatlerinde hasat yapılmalıdır (nem dengesi için).
Hava Durumu: Rüzgarlı, nemli veya yağışlı havalarda hasattan kaçınılmalıdır.
Zemin Koşulu: Aşırı nemli zemin, makine performansını düşürür ve tohum kaybını artırır.
Bitki Yüksekliği: Ortalama 120–160 cm; tabla yüksekliği biçerdövere uygun olmalıdır.
Kombine Ayarı: Düşük tambur devri (400–500 rpm) ve uygun vantilatör hızı tercih edilmelidir.
4. Hasat Sonrası Hızlı İşlemler
Temizlik: Biçilen ürün, sap, taş ve tozdan arındırılmalı.
Kurutma: 35–45 °C aralığında hedef nem %7–9’a düşürülmeli.
Soğutma: Kurutma sonrası tohum sıcaklığı ortamla dengelenmeli.
Depolama: 10–15 °C, %55–60 bağıl nem ortamı idealdir.
5. Hasatta Sık Yapılan Hatalar
Erken hasat → Düşük yağ oranı, yüksek nem, kırılma riski Geç hasat → Dökülme, mantar bulaşması (Alternaria, Botrytis) Yüksek tambur devri → Mekanik hasar ve yağ oksidasyonu Islak ürün depolama → Küf gelişimi ve aflatoksin riski
6. AgroPlanet Dijital Takip Önerisi
Hasat öncesi nem-sıcaklık sensörleri
Kombine performans takibi (rpm, kayıp oranı)
Fizyolojik olgunluk puanı (yapay zeka tahmini)
Hasat planlama takvimi (iklim ve yağış verisine dayalı)
