Bilgi Bankası

Superoksit dismutaz (SOD)

Superoksit dismutaz (SOD), bitkilerin reaktif oksijen türleri (ROS) ile mücadelesinde en temel savunma enzimlerinden biridir. Bu enzim, oksidatif stres altında hücrede biriken süperoksit radikallerini (O₂⁻) zararsız bileşiklere dönüştürür.
SOD, bitki metabolizmasında antioksidan savunmanın ilk hattını oluşturur.

Ayvada (Cydonia oblonga) SOD’un Fonksiyonu

Özellik Açıklama
Görev Süperoksit radikallerini (O₂⁻) hidrojen peroksite (H₂O₂) dönüştürür. Bu reaksiyon, katalaz (CAT) ve peroksidaz (POD) enzimleriyle birlikte yürütülür.
Stres Yanıtı Kuraklık, düşük sıcaklık, tuzluluk, yüksek ışık, metal toksisitesi ve fungal/bakteriyel enfeksiyonlar sırasında SOD aktivitesi artar.
Savunma Rolü Hücre zarlarını ve kloroplast yapılarını oksidatif hasardan korur. Ayrıca membran lipidlerinin peroksidasyonunu engeller.
Meyve Kalitesi Üzerine Etkisi SOD aktivitesi yüksek meyveler, daha uzun raf ömrüne, daha düşük çürüme oranına ve daha yüksek fenolik bileşik düzeyine sahiptir.
Hasat Sonrası Etki Soğuk depolama ve 1-MCP benzeri uygulamalarda SOD aktivitesi genellikle artar; bu da soğuk zararı ve kabuk kararmasının azalmasına katkı sağlar.

Biyokimyasal Özellikleri
Özellik Değer / Açıklama
Tepkime 2O₂⁻ + 2H⁺ → H₂O₂ + O₂
Alt Tipler - Cu/Zn-SOD: Sitoplazma ve kloroplastta

  • Mn-SOD: Mitokondride

  • Fe-SOD: Kloroplastta |
    | Optimal pH | 7.5–8.5 |
    | Molekül Ağırlığı | Yaklaşık 32–40 kDa |
    | İndüklenme Faktörleri | Stres, etilen, jasmonik asit (JA), salisilik asit (SA), ışık yoğunluğu ve düşük sıcaklık. |

Ayvada Diğer Antioksidan Enzimlerle Etkileşimi

SOD, enzimatik antioksidan zincirinin ilk basamağıdır ve şu enzimlerle sinerji içinde çalışır:

  • Katalaz (CAT): H₂O₂ → H₂O + O₂

  • Askorbat Peroksidaz (APX): H₂O₂ detoksifikasyonu

  • Glutatyon Redüktaz (GR): Hücre redoks dengesinin korunması

  • Peroksidaz (POD): Ligninleşme ve savunma güçlendirmesi

Ayvada Fenolojik Aktivite ve İzleme

Dönem SOD Aktivite Eğilimi Açıklama
Sürgün Başlangıcı (Şubat–Mart) Artış Düşük sıcaklık ve metabolik aktivasyon stresi
Çiçeklenme (Nisan–Mayıs) Yüksek Polen canlılığı ve enerji metabolizması için önemli
Meyve Gelişimi (Haziran–Temmuz) Orta Hücre büyümesi ve metabolik denge
Olgunlaşma (Ağustos–Eylül) Artış Solunum ve etilen üretimiyle bağlantılı oksidatif yük
Hasat Sonrası (Ekim–Kasım) Çok yüksek Depolama stresi ve patojen baskısına karşı savunma

AgroPlanet Uygulaması İçin Not

AgroPlanet’te SOD, “Antioksidan Enzimler” modülünde “Oksidatif Stres Yönetimi” kategorisinde gösterilmelidir.
İzleme dönemleri:

  • Meyve Olgunlaşması (80–89)

  • Hasat Sonrası – Dinlenme (90–99)

Bu dönemlerdeki SOD verileri, soğuk depolama optimizasyonu, biyotik stres uyarısı, ve kalite tahmini algoritmalarına entegre edilebilir.

İlaç Önerileri