Bilgi Bankası

ACC sentaz (ACS) / ACC oksidaz (ACO)

ACC Sentaz (ACS) ve ACC Oksidaz (ACO) enzimleri, ayvada etilen biyosentezinin iki ana basamağını katalizleyen enzimlerdir.
Bu enzimler meyvenin olgunlaşma, yaşlanma, stres yanıtı ve hasat sonrası fizyolojik süreçlerini düzenler.
Etilen üretimi, meyve dokularında bu iki enzimin aktivitesiyle doğrudan ilişkilidir.

Etilen Biyosentez Yolu

  1. Metiyonin → S-adenozil metiyonin (SAM)

  2. SAM → ACC (1-aminosiklopropan-1-karboksilat) ⟶ enzim: ACC Sentaz (ACS)

  3. ACC → Etilen + CO₂ + HCN ⟶ enzim: ACC Oksidaz (ACO)

Bu reaksiyon zinciri “Yang Döngüsü” (Yang Cycle) olarak da bilinir.

Ayvada (Cydonia oblonga) ACS ve ACO Fonksiyonları

Özellik Açıklama
Ana Görev Etilen üretimini düzenleyerek meyve olgunlaşmasını ve yaşlanma süreçlerini kontrol eder.
Meyve Olgunlaşması ACO aktivitesi arttığında etilen sentezi hızlanır; bu durum kabuk sararması, aroma oluşumu ve yumuşama ile paraleldir.
Hasat Sonrası Etki Yüksek ACO aktivitesi olgunlaşmanın devam etmesine ve raf ömrünün kısalmasına neden olur.
Stres Durumları Kuraklık, düşük sıcaklık, yaralanma veya fungal enfeksiyonlar ACS/ACO gen ekspresyonunu artırabilir.
Kontrollü Atmosfer Etkisi Düşük O₂ veya yüksek CO₂ ortamları ACO aktivitesini azaltarak etilen sentezini baskılar.

Biyokimyasal Özellikleri
Özellik ACC Sentaz (ACS) ACC Oksidaz (ACO)
Tepkime SAM → ACC + MTA ACC → Etilen + CO₂ + HCN
Ko-faktörler Piridoksal fosfat (PLP) Fe²⁺, askorbat, O₂
Optimal pH 7.5–8.0 6.0–7.0
Lokalizasyon Sitoplazma Sitoplazma ve peroksizom
İndüklenme Faktörleri Etilen, yaralanma, olgunlaşma Oksijen, olgunlaşma, etilen
İnhibitörleri AVG (Aminoetoksivinilglisin), AOAA CO₂, yüksek sıcaklık, 1-MCP

Ayvada Etilen Yönetimi ve Kalite Üzerine Etkiler

  • Yüksek ACS/ACO aktivitesi → hızlı olgunlaşma, yumuşama, kısa raf ömrü

  • Düşük aktivite (ör. 1-MCP uygulaması) → sertlik korunur, çürüme azalır

  • Ca²⁺, NO ve salisilik asit uygulamaları bu enzimlerin aktivitesini baskılayarak depolama stabilitesini artırır.

AgroPlanet Uygulaması İçin Not

Bu iki enzim birlikte “Etilen Biyosentez Enzimleri” modülünde “Olgunlaşma ve Hasat Sonrası Fizyoloji” kategorisinde izlenmelidir.

İzleme Dönemleri:

  • Meyve Olgunlaşması (80–89)

  • Hasat Sonrası – Dinlenme (90–99)

Bu veriler, 1-MCP, etilen absorban veya kontrollü atmosfer yönetimi modülleriyle entegre edilerek otomatik kalite tahmin sistemlerinde kullanılabilir.

İlaç Önerileri