Poliaminler (Putresin Spermidin Spermine) Poliaminler (putresin, spermidin, spermine), bitkilerde büyüme, gelişme, stres toleransı ve hücre bölünmesi süreçlerinde görev alan düşük molekül ağırlıklı pozitif yüklü organik bileşiklerdir. Ayva bitkisinde bu bileşikler, özellikle meyve gelişimi, olgunlaşma ve stres koşullarına adaptasyon aşamalarında kritik rol oynar.
Poliamin Kimyasal Formül Biyosentez Kaynağı Temel Görev
Putresin C₄H₁₂N₂ Ornitin veya Arginin Hücre bölünmesi, erken gelişim
Spermidin C₇H₁₉N₃ Putresin’den türetilir DNA stabilizasyonu, antioksidan etki
Spermine C₁₀H₂₆N₄ Spermidin’den türetilir Hücre zarı koruma, stres yanıtı düzenleme
Biyosentez Mekanizması (Ayva Bitkisi Özelinde)
Ornitin → Putresin (Ornitin dekarboksilaz enzimi ile)
Putresin → Spermidin (Spermidin sentaz enzimi ile, S-adenosilmetiyonin donörlüğüyle)
Spermidin → Spermine (Spermine sentaz ile)
Bu reaksiyon zinciri, ayva meyvesinde özellikle çiçeklenme ve meyve tutumu döneminde artış gösterir.
Fizyolojik Roller ve Etkiler
Süreç Poliaminlerin Rolü Açıklama
Tomurcuk gelişimi Hücre bölünmesi ve farklılaşmayı uyarır Vegetatif gelişimi hızlandırır
Çiçeklenme ve meyve tutumu Polen canlılığını ve tüp uzamasını artırır Döllenme oranını yükseltir
Meyve büyümesi Hücre duvarı elastikiyetini düzenler Hücre genişlemesini destekler
Olgunlaşma ve depolama Etilen sentezini dengeler, yaşlanmayı geciktirir Meyve sertliğini korur
Stres (tuz, kuraklık, soğuk) Antioksidan enzimlerle sinerjik etki gösterir ROS birikimini azaltır (özellikle APX, CAT, POD ile birlikte)
Etilen ile İlişkisi etilen biyosentezinde kullanılan S-adenosilmetiyonin (SAM) ile aynı öncü maddeyi paylaşır. Bu nedenle:
Poliamin artışı → Etilen azalması → Gecikmiş olgunlaşma ve yaşlanma
Etilen artışı → Poliamin sentezinin baskılanması soğuk depolama ve raf ömrü kontrolünde önemlidir.
Ayva Bitkisinde Uygulama ve Yönetim Önemi
Putresin ve Spermidin seviyeleri , çiçeklenme döneminde arttırıldığında meyve tutumu ve çekirdek sayısı artabilir.
Spermine düzeyi , olgunlaşma sonrası fizyolojik bozulmaları ve kahvermeyi azaltır.
Exojen uygulamalar (örneğin spermidin spreyleri) , hasat öncesi dönemde soğuk zararı ve depolama bozulmalarını azaltabilir.
Diğer Enzimlerle Etkileşim
Katalaz (CAT) → H₂O₂ detoksifikasyonu
Askorbik Asit Peroksidaz (APX) → ROS temizliği
Peroksidaz (POD) → Lignifikasyon ve duvar güçlenmesi
Bu sayede, poliaminler oksidatif stresin azaltılmasında dolaylı savunma hormonları gibi davranır.
