Mikrobiyal ve Fungal Kontrol Ayvada hasat sonrası mikrobiyal ve fungal kontrol, depolama süresince küf, maya ve patojenik fungusların (Alternaria, Botrytis, Penicillium, Monilia vb.) neden olduğu kalite kayıplarını önlemeye yönelik sistematik bir yaklaşımdır. Hedef; çürüme, yüzey kararması, iç kararma ve yumuşama gibi sorunları önleyerek meyvenin raf ömrünü uzatmaktır.
Başlıca Fungal Etmenler
Etmen Hastalık / Belirti Uygun Ortam Koşulları Kontrol Yaklaşımı
Botrytis cinerea Gri küf, çiçek çürüklüğü 0–15 °C, yüksek RH 1-MCP, SO₂, biyolojik ajanlar
Penicillium expansum Mavi küf çürüklüğü Yaralı meyveler, yüksek nem Sıcak su + CaCl₂, kaplama, biyokontrol
Alternaria alternata Siyah leke, iç kararma Olgun meyve, düşük sıcaklık Fungisit kalıntısız biyopolimer kaplama
Monilinia fructigena Kahverengi çürüklük 10–20 °C, yüksek nem Kontrollü atmosfer + antimikrobiyal film
Rhizopus stolonifer Hızlı yumuşama, çürük 15–25 °C Hızlı ön soğutma, etilen kontrolü
Kimyasal Olmayan Kontrol Yöntemleri
Yöntem Etki Mekanizması Uygulama Biçimi
1-MCP (1-Metilsiklopropen) Etilen reseptörlerini bloke eder, solunumu yavaşlatır. 0.5–1 ppm / 24 saat (dolu konteyner uygulaması)
Karnauba veya Şellak Kaplama Fiziksel bariyer + antimikrobiyal etki Yüzey püskürtme veya daldırma
UV-C Işınlama (254 nm) Spor gelişimini baskılar, fenolik sentezini artırır 2–5 kJ m⁻², 30–60 s maruziyet
Isıl İşlem (Hot Water Dipping) Yüzeydeki patojenleri inaktive eder 50–55 °C’de 3–5 dakika
Biyokontrol Mikroorganizmaları Rekabet ve antibiyotik etki Pantoea agglomerans , Candida sake , Aureobasidium pullulans
Ozon / Plazma Uygulaması Spor ve bakteri hücre zarını okside eder 0.5–1 ppm / 15–30 dk depo içi uygulama
Enzimatik ve Biyokimyasal İzleme
Enzim Gösterge Yorum
PPO (Polifenol Oksidaz) Enzimatik kararma Artışı, iç kararma riskini gösterir
POD (Peroksidaz) Savunma cevabı Artışı, stres direncini işaret eder
LOX (Lipoksigenaz) Lipid peroksidasyonu Yüksek aktivite dokusal bozulma riskidir
APX / CAT Antioksidan enzimler Düşüşü, oksidatif stresin arttığını gösterir
Kontrollü Atmosfer ve Depo Yönetimi
Parametre Önerilen Aralık Etki
Sıcaklık 0–2 °C Fungal gelişim yavaşlar
Nem %90–95 Su kaybı önlenir
CO₂ 2–5 % Spor gelişimi baskılanır
O₂ 1–2 % Solunum hızı düşer
Etilen (C₂H₄) <0.02 ppm Olgunlaşma gecikir
Biyolojik ve Nano Teknolojik Yaklaşımlar
Kitosan Kaplamalar: Antifungal etki + film bariyeri oluşturur.
Nano-Gümüş / Nano-ZnO Kaplamalar: Küf sporlarını inhibe eder, düşük doz yeterlidir.
Bitkisel Ekstraktlar: Tarçın yağı, kekik yağı, limonen, salisilik asit gibi doğal bileşiklerle yüzey uygulaması.
Postharvest Mikrobiyom Yönetimi: Depolarda yararlı mikroflora dengesi sağlanarak patojen baskılanır.
AgroPlanet Entegrasyonu
Mikrobiyal Risk Haritası: Depo sensörlerinden gelen nem-sıcaklık verileriyle fungal gelişim riski tahmin edilir.
Veri Analitiği: Enzim aktiviteleri, CO₂ ve sıcaklık trendleriyle bozulma erken tahmini yapılır.
Uygulama Kaydı: Her parti için kullanılan biyokontrol veya fiziksel işlem türü sistemde izlenebilir.
