Ayva, hasat sonrası dönemde solunumu yavaşlatmak ve kalite kayıplarını önlemek için soğuk depolama (Cold Storage) ve kontrollü atmosfer (Controlled Atmosphere – CA) koşullarında muhafaza edilir.
Amaç; solunum, etilen üretimi, mikrobiyal gelişim ve fizyolojik bozuklukları minimuma indirerek raf ömrünü uzatmaktır.
Optimal Depolama Koşulları
Parametre
Önerilen Aralık
Etkisi
Sıcaklık
0–2 °C
Solunumu ve olgunlaşmayı yavaşlatır
Bağıl Nem (RH)
%90–95
Su kaybını ve büzülmeyi azaltır
O₂ Oranı
1–2 %
Solunum hızını düşürür
CO₂ Oranı
2–5 %
Mantar gelişimini baskılar
Etilen (C₂H₄)
< 0.02 ppm
Yumuşama ve kararmayı önler
Depolama Süresi
3–5 ay (çeşide bağlı)
Kalite kaybı olmadan uzun süreli saklama
Soğuk Depolama Sürecinin Aşamaları
Aşama
Uygulama
Amaç
1. Ön Soğutma (Pre-Cooling)
Hasattan hemen sonra 0–2 °C’ye 6–8 saatte indirilir
Solunumu ve mikroorganizma gelişimini yavaşlatır
2. Nem Dengeleme
Havanın RH’si %90–95 olarak ayarlanır
Dehidrasyonu önler
3. Hava Sirkülasyonu
40–60 hava değişimi/saat
Gaz ve sıcaklık homojenliği sağlar
4. Paketleme Uyumlu Saklama
MAP veya kaplamalı meyveler ayrı bölgede depolanır
Çapraz kontaminasyon önlenir
5. Gaz Takibi
CO₂ ve O₂ sensörleriyle sürekli kontrol
Anaerobik solunma riskini engeller
Kontrollü Atmosfer (CA) Depolama
CA sistemlerinde ortam gaz bileşimi aktif olarak kontrol edilir.
Bu sayede meyvenin metabolik aktivitesi baskılanır, iç kararma, yumuşama, kabuk kararması gibi bozukluklar azalır.
Teknoloji
Açıklama
Kullanım Notu
Ultra Low Oxygen (ULO)
O₂ < 1 %, CO₂ = 1–2 %
Uzun süreli depolamada etkilidir
Dynamic CA (DCA)
O₂ seviyesi meyve solunumuna göre otomatik ayarlanır
İç kararmaya karşı optimum denge
Ethylene Scrubber (Katalitik)
Etilen ve VOC’ları filtreler
Hasat sonrası olgunlaşmayı geciktirir
CO₂ Absorber (Kireçtaşı / Zeolit)
Fazla CO₂’yi emer
Depo dengesini korur
Fizyolojik ve Mikrobiyal Kontrol Etkileri
Faktör
Kontrol Mekanizması
Örnek Uygulama
Solunum Hızı
Düşük O₂ ile yavaşlatılır
O₂ %1–2’de sabitlenir
Etilen Üretimi
1-MCP veya katalitik filtreleme
1 ppm 1-MCP / 24 saat
Fungal Gelişim
Yüksek CO₂ ile baskılanır
CO₂ %5 / 3 ay
Yumuşama
Hücre duvar enzimleri inhibe edilir
DCA + CaCl₂ daldırma kombinasyonu
Kullanılan Ekipman ve Sensör Sistemleri
Ekipman
İşlev
AgroPlanet Entegrasyonu
Gaz Sensörleri (O₂/CO₂)
Gaz konsantrasyonu takibi
Gerçek zamanlı veri aktarımı
Etilen Dedektörü
Olgunluk takibi
Eşik aşımı uyarısı
Nem ve Sıcaklık Sensörleri
Ortam kontrolü
Grafiksel raporlama
Veri Kaydedici (Data Logger)
Sürekli izleme
Kalite geçmişi takibi
Hasat Sonrası Riskler ve Önlemler
Risk
Neden
Önlem
İç kararma
Aşırı düşük O₂ veya yüksek CO₂
DCA sistemi, gaz kalibrasyonu
Kabuk kararması
Soğuk şoku, yüksek nem
Kademeli soğutma, kaplama
Büzülme
Düşük RH
Nem sensörü ile otomatik püskürtme
Küf gelişimi
Hava sirkülasyon eksikliği
Homojen fan sistemi, UV sterilizasyon
Entegrasyon ve Veri Yönetimi (AgroPlanet)
Depo İzleme Paneli: CO₂, O₂, RH ve sıcaklık grafikleri otomatik olarak izlenir.
Uyarı Sistemi: Limit aşımında operatöre mobil bildirim.
Parti Bazlı Takip: Her lotun depo geçmişi, sıcaklık ve gaz verileriyle ilişkilendirilir.
Raf Ömrü Tahmini: Gerçek zamanlı gaz analizine göre AI tabanlı tahmin algoritması çalışır.
