Bilgi Bankası

Ön Soğutma (Pre-Cooling)

Ön soğutma (Pre-Cooling), ayvanın hasattan hemen sonra sahip olduğu yüksek solunum aktivitesi ve ısısını hızla düşürmek için uygulanan ilk soğutma işlemidir.
Amaç, solunum hızını azaltmak, etilen üretimini düşürmek ve mikrobiyal gelişimi önleyerek kaliteyi korumaktır.
Ayva gibi solunumu yüksek meyvelerde ön soğutma gecikirse; iç kararma, yumuşama ve raf ömrü kısalması meydana gelir.

Ön Soğutmanın Temel Hedefleri

  • Meyvenin hasat sıcaklığından (25–30 °C), depolama sıcaklığına (0–2 °C) hızla indirilmesi

  • Solunum ve etilen üretiminin düşürülmesi

  • Küf ve bakteriyel gelişimin engellenmesi

  • Sonraki soğuk depolama sürecine uygun başlangıç koşullarının sağlanması

Kullanılan Ön Soğutma Yöntemleri

Yöntem Açıklama Uygulama Özellikleri Avantaj / Dezavantaj
Zorlamalı Hava Soğutması (Forced Air Cooling) Soğuk hava, kasalar arasından yüksek hızla geçirilir. 0–2 °C’ye 6–8 saatte ulaşılır. Homojen soğuma, düşük su kaybı.
Hidrosoğutma (Hydrocooling) Soğuk su sirkülasyonu ile ısı düşürülür. 1–5 °C su ile 10–20 dk. Hızlı soğuma, yüzey mikroplarını azaltır; su kalitesi önemli.
Vakum Soğutma (Vacuum Cooling) Basınç düşürülerek suyun buharlaşmasıyla ısı alınır. Düşük verim, özel tesis gerekir. Hızlı fakat pahalı bir yöntem.
Buzlu Su Daldırma Meyveler soğuk su + buz karışımına batırılır. 1–2 °C’ye 15 dk’da iner. En hızlı yöntem; hijyen kontrolü gerektirir.
Soğuk Hava Tüneli (Static Cooling) Soğuk hava akımıyla kademeli düşürme. 8–12 saat içinde 0–2 °C. Daha uzun süre ama düşük mekanik stres.

Kritik Kontrol Noktaları
Parametre Önerilen Değer İzleme Yöntemi
Soğutma süresi Maksimum 8 saat Veri kaydedici ile sıcaklık izleme
Son sıcaklık 0–2 °C Meyve içi sensör (prob)
Bağıl nem (RH) %90–95 Nem sensörü
Hava hızı 1–1.5 m/s Anemometre
Etilen seviyesi <0.02 ppm Gaz analizörü

Kalite Üzerindeki Etkiler
Özellik Yavaş Soğutma Hızlı Ön Soğutma
Yumuşama riski Yüksek Düşük
İç kararma riski Artar Azalır
Küf gelişimi Kolaylaşır Engellenir
Raf ömrü (gün) 60–70 90–120
Pazarlanabilirlik Düşük Yüksek

AgroPlanet İzleme ve Raporlama Entegrasyonu

  • Gerçek Zamanlı Veri Takibi: Sıcaklık sensörlerinden gelen veriler sistemde kaydedilir.

  • Soğutma Eğrisi Analizi: Her parti için sıcaklık düşüş grafiği oluşturulur.

  • Risk Analizi: Soğuma gecikmesi, sıcak nokta veya yüksek etilen durumunda uyarı sistemi devreye girer.

  • Kalite Sertifikasyonu: “Soğutma Süreci Tamamlanmıştır” etiketi, ihracat partilerine dijital olarak atanır.

Uygulama Örnekleri

  • Bursa ve Akhisar üretim bölgelerinde ayvalar genellikle zorlamalı hava soğutmasıyla 0 °C’ye 6 saatte indirilir.

  • MAP (Modifiye Atmosferli Ambalaj) veya Carnauba kaplama yapılan partiler ön soğutma sonrası ayrı alanlarda bekletilir.

İlaç Önerileri