Raf Ömrü ve Olgunluk Yönetimi Ayvanın (Cydonia oblonga) raf ömrü ve olgunluk yönetimi, hasat sonrası süreçlerin doğru yönetilmesiyle doğrudan ilişkilidir. Bu süreç; fizyolojik olgunluk belirleme, solunum ve etilen kontrolü, sıcaklık–nem dengesi, ambalajlama ve uygun depolama koşullarını kapsar.
Olgunluk Belirleme Kriterleri
Kriter Açıklama
Meyve kabuğu rengi Yeşilden sarıya dönüşüm olgunluk göstergesidir.
Meyve sertliği (N) Hasat için genellikle 60–70 N civarı uygundur. Aşırı yumuşama depolama süresini kısaltır.
Suda çözünür kuru madde (%) %12–14 arası optimum kabul edilir.
Asitlik (TA, g malik asit/L) Olgunlaşma ilerledikçe azalır.
Aroma ve tat profili Uçucu bileşiklerin (aldehit, ester, terpen) gelişimi izlenir.
Raf Ömrünü Etkileyen Fizyolojik Süreçler
Süreç Etkisi Yönetim Stratejisi
Solunum Hızı Yüksek sıcaklıkta hızlanır, raf ömrünü kısaltır. 0–1 °C’de depolama yapılmalı.
Etilen Üretimi Olgunluğu tetikler, kabuk kararmasına ve yumuşamaya neden olur. 1-MCP veya etilen absorbanları kullanılabilir.
Su Kaybı Yüzey buruşması ve ağırlık kaybı oluşturur. %90–95 RH ortam nemi sağlanmalı.
Fenolik Oksidasyon Polifenol oksidaz (PPO) aktivitesi ile kabuk ve et renginde kararma olur. Kontrollü atmosfer (CA) veya düşük O₂ ortamı.
Depolama ve Kontrollü Atmosfer Koşulları
Koşul Optimum Aralık
Sıcaklık 0 ± 1 °C
Bağıl Nem (RH) %90–95
O₂ / CO₂ oranı (CA) 2–3% O₂ / 1–2% CO₂
Depolama süresi 3–5 ay (çeşide göre değişir)
Etilen konsantrasyonu < 0.1 ppm olmalı
Raf Ömrü Uzatma Teknolojileri
Teknoloji Uygulama Etkisi
1-MCP (1-Metilsiklopropen) Hasattan sonra 400 ppb dozda 24 saat Etilen duyarlılığını azaltır, yumuşamayı yavaşlatır.
Kalsiyum uygulamaları (CaCl₂, Ca-propionat) Hasat öncesi veya sonrası daldırma Hücre duvarını güçlendirir, fizyolojik bozulmaları azaltır.
Yenilebilir kaplamalar (karnauba, kitosan) Daldırma veya püskürtme Nem kaybını ve solunumu azaltır.
Modifiye atmosferli ambalaj (MAP) Polietilen torbalarla Gaz değişimini düzenler, su kaybını azaltır.
Antioksidan daldırmalar (askorbik, sitrik asit) 1–2% çözeltiler PPO aktivitesini düşürür, kararmayı engeller.
Kalite İzleme ve Olgunluk Analitiği
Analitik Parametre Ölçüm Aracı / Yöntem
Renk ölçümü (L , aMinolta Colorimeter
Sertlik (N) Penetrometre
SSKM ve asitlik Dijital refraktometre / titrasyon
Etilen ve CO₂ izleme Gaz sensörleri (NDIR, PID)
Aroma profili GC–MS (gaz kromatografi–kütle spektrometri)
Depolama Sonrası Değerlendirme
Fizyolojik bozukluklar: kabuk kararması, iç kararma, yüzey çökmesi.
Mikrobiyal bulaşmalar: Botrytis cinerea , Penicillium expansum vb.
Duyusal analiz: aroma, doku, görünüm ve tat değişimleri izlenmelidir.
Geri kazanım: depolama sonrası sınıflandırma ve seçici satış stratejileri.
