Salkım hortumlu böceği, bağlarda hem sürgün ve yapraklara zarar veren, hem de salkımda yaprak kıvırma ve beslenme delikleri oluşturan önemli bir zararlıdır.
Yetişkin bireyler (erginler) “hortumlu böcek” olarak bilinir; uzun gagamsı ağız yapıları ile yaprak dokularını kesip salkım ve yaprakları rulo haline getirerek yumurtalarını bu ruloların içine bırakırlar.
Zararlı özellikle ilkbaharda (Nisan–Mayıs) aktif hale gelir, genç yaprak ve salkımlarda zarar oluşturur.
Biyolojik Özellikler
Özellik
Açıklama
Bilimsel Adı
Byctiscus betulae (L.)
Takım / Familya
Coleoptera / Curculionidae
Boyut
5–7 mm
Renk
Metalik mavi, yeşilimsi veya bronz parlak
Hortum
Uzun, ince ve kıvrık; dişilerde daha belirgindir
Yumurtlama
Yaprak veya salkım dokusuna rulo yaparak içine bırakır
Kışlama
Ergin halde, toprakta veya kabuk altında
Nesil Sayısı
1 döl/yıl
Zarar Şekli
Dönem
Zarar Noktası
Belirti
Sonuç
Ergin dönemi
Genç yaprak ve salkım
Delik şeklinde beslenme yaraları
Yaprak yüzeyinde tahribat
Yumurtlama dönemi
Yaprak ve salkım
Rulo haline getirilmiş dokular (“yaprak sarma”)
Fotosentez kaybı
Larva dönemi
Rulo içinde
Doku tüketimi
Yaprak ve salkım kuruması
Genel etki
Genç sürgünler
Büyüme geriliği, zayıf salkım oluşumu
%20–40 verim kaybı
Özellikle ilkbahar döneminde genç bağlarda zararı çok belirgindir.
Zararın Görsel Belirtileri
Yapraklarda yuvarlak veya oval delikler,
Yaprak veya salkımın rulo haline getirilmiş (sarılmış) görünümü,
Kurumuş veya bükülmüş genç salkımlar,
Parlak metalik renkli böceklerin yaprak yüzeyinde gezinmesi,
Yumurtalı rulolardan larva çıkışı sonrası içi boş kalmış yaprak ruloları.
- Rulolar genellikle 6–10 mm uzunluğunda ve iç içe sarılmış silindir şeklindedir.
Yaşam Döngüsü
Aşama
Süre
Açıklama
Kışlama
Kasım–Mart
Erginler toprak altında veya kabuk altında
Çıkış
Nisan
15–20 °C’de aktif hale gelir
Yumurtlama
Mayıs–Haziran
Yaprak veya salkım rulolarına 1–3 yumurta
Larva Gelişimi
2–3 hafta
Rulo içinde beslenir
Pupa Evresi
7–10 gün
Toprakta veya rulo içinde
Yeni Ergin
Temmuz–Ağustos
Beslenir, sonbaharda kışlamaya girer
Enfeksiyon / Aktivite Koşulları
Faktör
Etkisi
Sıcaklık 18–28 °C
Aktivite artar
Nemli İlkbahar
Yumurtlama başarı oranı yükselir
Budama Artıkları
Barınma alanı oluşturur
Genç yaprak bolluğu
Ergin beslenmesini teşvik eder
Entegre Mücadele (IPM) Stratejisi
Kültürel Önlemler
Kış ve erken ilkbaharda toprak işlemesi, kışlayan erginlerin yok edilmesi için önemlidir.
Budama sonrası kurumuş ve sarılmış yaprak/salkımlar toplanmalı ve imha edilmelidir.
Kapan veya sarı yapışkan tuzaklar kullanılarak ergin yoğunluğu izlenmelidir.
Genç bağlarda erken sürgün kontrolü yapılmalıdır.
Biyoteknik Mücadele
Feromon veya renk tuzakları (özellikle mavi ve sarı tonlar) ergin çekiminde etkilidir.
Bahar başında feromon tuzakları ile populasyon yükselişi takip edilebilir.
