Bağ filokserası, asma köklerinde ve yapraklarında beslenerek asma ölümüne yol açabilen, dünya bağcılığında en yıkıcı zararlılardan biridir.
Asıl zararlı formu kök formu olup, asmanın özsuyunu emer ve köklerde urlar, yaralar ve çürümeler oluşturur. Bu yaralardan patojen mikroorganizmalar girerek bitkiyi zayıflatır.
Filoksera, 19. yüzyılda Avrupa bağlarının büyük kısmını yok etmiş ve bu nedenle Avrupa asma çeşitlerinin Amerikan anaçlarına aşılanması zorunlu hale gelmiştir.
Biyolojik Özellikler
Özellik
Açıklama
Bilimsel Adı
Daktulosphaira vitifoliae Fitch
Takım / Familya
Hemiptera / Phylloxeridae
Kök formu
Sarımsı, kanatsız, 0.5–1 mm boyutlu dişiler
Yaprak formu
Genç yapraklarda gal (ur) oluşturan dişiler
Yayılma Şekli
Toprak, fidan, sulama suyu, alet-ekipman ve rüzgârla
Kışlama
Yumurtayla, kök üzerinde veya toprakta dişi olarak
Yaşam döngüsü
5 farklı döl formu (kök, yaprak, kanatlı, yumurta ve cinsel döl)
Uygun sıcaklık
20–28 °C (aktif gelişim)
Zarar Şekli
Form
Zarar Noktası
Belirti
Sonuç
Kök formu
İnce ve kalın kökler
Şişkinlik (nodözite) ve çürük alanlar
Kök sistemi tahrip olur
Yaprak formu
Genç yapraklar
Gal (ur) oluşumu, kabarcıklar
Fotosentez kaybı
Genel
Kök sistemi
Su ve besin iletimi bozulur
Bitki zayıflar, ölür
Dolaylı
Yara enfeksiyonu
Mantar ve bakteriler girer
Sekonder çürüme
Avrupa asma türleri (Vitis vinifera) filokseraya son derece duyarlıdır.
Amerikan anaçları (V. riparia, V. rupestris, V. berlandieri) ise dirençlidir.
Görsel Belirtiler
Köklerde şişkin ur benzeri yapılar (nodözite ve tuberosite)
Kök kabuğunda kahverengileşme ve çatlamalar
Genç asmalarda yapraklarda içe dönük gal (ur) yapısı
Yaprak alt yüzeyinde sarımsı, kabarcıklı şişkinlikler
İleri dönemlerde sürgün zayıflaması ve ani kuruma
Enfeksiyon / Yayılma Koşulları
Faktör
Etkisi
Kum oranı düşük, ağır topraklar
Popülasyon kolay gelişir
Nemli ortam
Yumurtaların tutunma oranı artar
Fidan taşınımı
Ana bulaşma yolu
Yoğun bağlar (dar sıra arası)
Kök teması ile yayılım hızlanır
Monokültür dikim
Popülasyon direncini kırar
Entegre Mücadele (IPM) Stratejisi
Kültürel Önlemler
Dirençli Amerikan anaçları (V. riparia, V. berlandieri, V. rupestris hibritleri) kullanılmalıdır.
Bulaşık fidan ve toprak başka bağlara taşınmamalıdır.
Sulama suyu ve ekipman temizliği sağlanmalıdır.
Kumlu topraklar tercih edilmelidir (filoksera gelişemez).
Biyolojik Mücadele
Doğrudan biyolojik mücadele etkili değildir, ancak kök bölgesinde yararlı mikrobiyal flora (Bacillus subtilis, Trichoderma spp.) desteklenerek sekonder enfeksiyonlar azaltılabilir.
Kimyasal Mücadele
Kimyasal kontrol ekonomik değildir ve etkili sistemik insektisitler kök formuna ulaşmakta zorlanır.
Sadece fidanlıklarda veya bulaşık alanlarda sınırlı koruma sağlanabilir.
