Bilgi Bankası

Gibberellinler (GA₃ GA₄/₇)
Gibberellinler (GA’lar), bitkilerde büyüme, uzama, çiçeklenme ve meyve gelişimini düzenleyen diterpenoid yapılı bitki hormonlarıdır. En yaygın formları GA₃ (Gibberellik asit), GA₄ ve GA₇’dir. Bağ bitkisinde (Vitis vinifera), özellikle salkım uzaması, tane irileşmesi ve çekirdeksiz çeşitlerin gelişimi için temel öneme sahiptir.

Bileşik Kimyasal Formül Etkili Olduğu Alan Kullanım Amacı
GA₃ (Gibberellik Asit) C₁₉H₂₂O₆ Salkım, sürgün, meyve Tane irileştirme, salkım uzatma
GA₄/₇ (Gibberellin karışımı) C₁₉H₂₄O₅ / C₁₉H₂₄O₆ Meyve, tomurcuk Çiçeklenme ve meyve gelişimi düzenleme

Bağ Bitkisinde Rolü

Gibberellinler, bağ bitkisinde hücre uzaması, çiçek farklılaşması, meyve tutumu ve kalite üzerinde güçlü etkilere sahiptir.

  • Sürgün ve Yaprak Uzaması: Hücre duvarında elastikiyet sağlar, sürgün büyümesini hızlandırır.

  • Çiçeklenme Öncesi Etki: Çiçek taslaklarının gelişimini teşvik eder, özellikle çekirdeksiz çeşitlerde tane tutumunu artırır.

  • Meyve İrileşmesi: Hücre bölünmesi ve genişlemesini artırarak tanelerin büyümesini sağlar.

  • Çekirdeksiz Üzümde (Thompson, Sultani, vs.): Parthenokarpi (tohumsuz meyve oluşumu) etkisiyle çekirdek gelişimini baskılar.

  • Stres Azaltıcı Etki: Düşük sıcaklık ve tuzluluk koşullarında büyümeyi destekler.

  • Dormansi Kırılması: Dinlenme halindeki tomurcuklarda çimlenme ve sürgün başlatıcı etki yapar.

Etkileşim Mekanizmaları

Hormon / Molekül Etkileşim Biçimi Sonuç
Abscisik Asit (ABA) Zıt etki gösterir ABA dormansiyi başlatırken, GA dormansiyi kırar
Auksin (IAA) Sinerjiktir Meyve gelişimi ve hücre uzaması artar
Salisilik Asit (SA) Zıt etkileşim Savunma tepkileri azalabilir
Brassinosteroidler (BRs) Destekleyici Sürgün uzaması ve yaprak gelişimi artar
Etilen (C₂H₄) Zıt etki GA olgunlaşmayı geciktirir, etilen hızlandırır

Bağda Uygulama Dönemleri
Fenolojik Dönem Uygulama Zamanı / Şekli Amaç Beklenen Etki
Çiçeklenme Öncesi (Mayıs) 3–5 gün öncesi, GA₃ püskürtme Çiçek açma ve meyve tutumunu dengeleme Daha homojen salkım oluşumu
Tane Bağlama (Haziran) Tam çiçeklenmeden 7–10 gün sonra Hücre bölünmesi ve irileşme Tanelerde büyüme ve dolgunluk
Meyve Gelişimi (Temmuz) Orta büyüme dönemi Tane iriliğini maksimize etme Pazar kalitesinin artırılması
Hasat Öncesi (Ağustos) Gerektiğinde düşük doz Renk ve parlaklık dengesi Sofralık kalitenin korunması

Fizyolojik ve Biyokimyasal Etkiler

  • Hücre Duvarı Gevşemesi: Ekspansin ve pektinaz enzimlerini aktive ederek hücre uzamasını sağlar.

  • Gen Ekspresyonu: GA, büyümeyle ilişkili DELLA proteinlerini baskılar, büyümeyi başlatan genleri aktive eder.

  • Şeker Dağılımı: GA, sink-organ (meyve) yönelimli karbon taşınımını destekler.

  • Klorofil Artışı: Yapraklarda fotosentetik kapasiteyi artırır.

  • Protein ve Enzim Aktivasyonu: α-Amilaz ve invertaz gibi enzimlerin sentezini tetikler.

Bağ Alanında Kullanım Şekilleri

Formülasyon / Kaynak Konsantrasyon / Doz Uygulama Şekli
GA₃ (Gibberellik Asit) 20–50 ppm Yapraktan püskürtme veya daldırma
GA₄/₇ (Promalin® veya Perlan®) 10–30 ppm Çiçeklenme öncesi püskürtme
GA karışımı + Biyostimülan 1–2 L/ha Damlama veya püskürtme
Mikrobiyal GA üreticiler (Gibberella fujikuroi, Bacillus spp.) 10⁸ CFU/mL Toprak veya yaprak uygulaması

Bağlarda GA Kullanımında Dikkat Edilecekler

  • Aşırı dozlar: Tane aşırı uzaması ve salkım gevşekliği oluşturabilir.

  • Renkli çeşitlerde: GA uygulamaları antosiyanin sentezini baskılayabilir (renk açılması).

  • Serin bölgelerde: Uygulama sonrası sıcaklık 20 °C’nin altında ise etkinlik azalır.

  • Yüksek dozlar: Bitkiyi vegetatif faza iter, generatif gelişim yavaşlayabilir.

Doğal Gibberellin Kaynakları

  • Fermente yosun ekstraktları (Ecklonia maxima)

  • Mikrobiyal biyostimülanlar (Trichoderma spp., Azospirillum spp.)

  • Humikasit + alg kombinasyonları

  • Bakteriyel fermantasyon ürünleri (Gibberella fujikuroi)

İlaç Önerileri