Bilgi Bankası

Glutatyon-S-Transferaz

Glutatyon-S-Transferaz (GST), bitkilerde detoksifikasyon, oksidatif stres toleransı ve savunma mekanizmalarında görev alan çok önemli bir enzimdir. Hücre içi serbest radikallerin ve toksik bileşiklerin (örneğin pestisit kalıntıları, ağır metaller, lipid peroksitleri) zararsız hâle getirilmesini sağlar.

Biyokimyasal Rolü

Özellik Açıklama
Enzim Sınıfı Transferaz (EC 2.5.1.18)
Kofaktör Glutatyon (GSH)
Ana Reaksiyon Elektrofillerin glutatyonla konjugasyonu (R–X + GSH → R–SG + HX)
Yerleşim Sitoplazma, peroksizom, mitokondri ve kloroplast
pH Optimumu 7.0–8.0
İndükleyiciler Ağır metal stresi (Cu, Cd, Pb), UV ışığı, patojen saldırısı, yabancı kimyasallar (xenobiyotikler)

Bağ (Vitis vinifera) Üzerindeki Önemi
Etki Alanı GST’nin Rolü
Oksidatif Stres Kontrolü Reaktif oksijen türlerini (ROS) azaltır; hücre zarlarını oksidatif zarardan korur.
Antosiyanin Taşınımı Özellikle renklenme döneminde (veraison), antosiyaninlerin vakuollere taşınmasında görev alır.
Herbisit ve Ağır Metal Toleransı Yabancı bileşenlerin glutatyonla bağlanarak inaktif hâle getirilmesini sağlar.
Kuraklık ve Sıcaklık Stresi Stres koşullarında GST gen ekspresyonu artar; savunma sistemlerini aktive eder.
Meyve Kalitesi ve Raf Ömrü Antioksidan dengeyi koruyarak fenolik bileşiklerin stabilitesini destekler.

Fenolojik Dönemlerde Aktivite
Dönem GST Aktivitesi
Tomurcuk patlaması – erken vejetatif dönem Düşük; metabolik aktivitenin başlamasıyla artar.
Çiçeklenme – meyve tutumu Orta düzeyde; oksidatif metabolizmanın artışıyla dengede kalır.
Meyve olgunlaşması (veraison) En yüksek düzeyde; renk oluşumu, fenolik birikimi ve stres savunmasında aktif.
Hasat sonrası Savunma enzimleriyle birlikte stres koşullarında (soğuk, depolama) aktif rol oynar.

Bağcılıkta Uygulama ve İzleme

  • GST aktivitesi, bağda oksidatif stres ve çevresel baskıların (ör. sıcaklık, kuraklık, pestisit kalıntısı) değerlendirilmesinde biyokimyasal bir gösterge (biomarker) olarak kullanılabilir.

  • Yaprak ve meyve ekstraktlarında GST ölçümü, bağ sağlığını ve antioksidan sistemin durumunu belirlemede faydalıdır.

  • Biyostimülan uygulamaları (ör. deniz yosunu özütleri, amino asit bazlı ürünler, glutatyon öncülleri) GST aktivitesini teşvik edebilir.

İlaç Önerileri