(Colletotrichum lindemuthianum)

Tanımı ve Yaşayışı

Fasulye antraknozu [Colletotrichum lindemuthianum (Saccardo and Magnus) Scribner]’nun üreme organı, epidermisin altında gelişen sonra üst kısmını yırtarak ortaya çıkan tabak biçimindeki aservulustur. Aservulus içinde jelatinimsi bir madde ile sarılı ufak ve şeffaf konidiospor taşıyıcıları, bunların üzerinde de boyutları 4.4– 5.3x13–22 µm olan şeffaf, tek hücreli ve oval konidiosporlar bulunur. Seksüel devresinde perites içinde askus ve askospor oluşturur. Etmen kışı tohum içinde veya tarladaki hastalıklı bitki artıkları üzerinde geçirir. Bulaşık tohumların tarlada çimlenmesi sonucu belirtiler önce kotiledonlarda görülür. Sekonder enfeksiyonlar için inokulum kaynağı olan hastalıklı fidelerdeki konidiosporlar, çeşitli yollarla sağlam bitkilere ulaştıklarında, suyun mevcudiyetinde çimlenerek bitki bünyesine giriş yaparlar. Fungus uygun iklim koşullarında yaprak, dal veya meyvelerde 4–5 gün içinde inkübasyon süresini tamamlayarak leke oluşturur. Enfeksiyon süresi için en uygun koşullar %92’nin üstünde orantılı nem ve 27°C altındaki sıcaklıklardır. Hastalık 13.8–27.2°C’lerde gelişmekle birlikte optimum sıcaklık isteği 17.2–23.8°C’dir

Zarar Şekli ve Belirtileri

✓  Primer enfeksiyon sonucu hastalık ilk olarak yeni çıkan fidelerin kotiledonlarında ve gövdelerinde koyu kırmızımtırak–kahverengi, çökük lekeler halinde görülür.

✓  Böyle fideler çoğunlukla gelişemeden ölürler.

✓  Sekonder enfeksiyon sonucunda oluşan belirtiler ise yapraklarda; damarlarda yer yer uzunlukları değişen ölçülerde önceleri kırmızımtırak kahverengi sonraları siyah lezyonlar, şiddetli durumlarda damarların birleştikleri yerlerde genellikle üçgenimsi kurumalar ve bu kısımların yırtılması şeklindedir.

✓  Dallardaki belirtiler; hastalığın şiddetine göre değişen, çökük, tek tek ya da birbirleri ile birleşmiş, uzunlamasına kahverengi siyah lekeler halindedir.

✓  Fasulye meyvesindeki belirtileri ise genellikle 1–5 mm çapında siyah, orta kısmı açık kahverengi, çökük, yuvarlak lekeler halinde görülür.

✓  Hastalık genç fidelerde ölüme veya gelişmenin yavaşlamasına neden olur.

✓  Yaşlı bitkilerin yeşil aksamlarındaki kurumalar, fasulye meyvesinde ve tanelerdeki lekeler sonucunda üründe kalite ve kantite yönünden büyük kayıplar olur.

✓  Hastalığın şiddetli görüldüğü bahçelerde ürün kaybı %90’a ulaşabilir.

✓  Ülkemizde Karadeniz Bölgesinde hastalık yaygın olarak görülmektedir.

Konukçuları

Fungus sadece fasulyede hastalık oluşturmaktadır.

Mücadele Yöntemleri

Kimyasal Olmayan Mücadele

✓  Sertifikalı tohumluk kullanılmalıdır.

✓  Hastalıklı bitkiler tarladan uzaklaştırılmalı ve imha edilmelidir.

✓  Hastalığın görüldüğü tarlalarda en az 3 yıllık ekim nöbeti uygulanmalıdır.

✓  Tarlada iyi bir drenaj sağlanmalıdır.

✓  Tarladaki yabancı otlar temizlenmelidir.

Kimyasal Mücadele

İlaçlama zamanı

✓  Hastalığın her yıl görüldüğü yerlerde günlük ortalama sıcaklığın 17–23°C olduğu, orantılı nemin %92’nin üstüne çıktığı dönemde tarla kontrolleri yapılır ve yörede ilk belirtilerin görülmesi ile ilaçlamaya başlanır.

✓  Hastalığın şiddeti, iklim koşulları ve ilacın etkinlik süresi dikkate alınarak ilaçlamaya devam edilir. İlaçlamada bitkinin tüm yeşil aksamının ilaçlanmasına özen gösterilmelidir.

Kullanılabilecek bazı etken maddeler