Etmen (Patojen): Monilinia fructigena, Monilinia laxa

(Not: Eski isimlendirme sisteminde bu türler Monilia fructigena ve Monilia laxa olarak geçmektedir.)

Hasar Tipi: Parazitik

Hasarın Görüldüğü Yer: Meyvenin dış kabuğu ve et dokusu (içi)

Hasarın Zamanı: Hasattan sonra, özellikle soğuk hava deposu koşullarında

Etkilenen Çeşitler: Golden Delicious, Elstar, Cox Orange gibi soğuk hava deposunda muhafaza edilen duyarlı çeşitler

Belirti ve Bulgular:

• Enfekte meyveler depoya alındıktan kısa süre sonra bozulmaya başlar.
• Dış yüzeyde parlak kahverengi ila kömür siyahı arasında değişen renklenmeler gelişir.
• Meyve eti kahverengiye döner, fakat meyve yumuşamaz; sert, kuru ve köselemsi bir yapı kazanır.
• Siyah renkteki elmalarda zamanla gri-beyaz renkte, halkasal dizilimli spor püstülleri gelişebilir. Bu yapılar patojenin konidilerini taşıyan yapılarıdır.
• Hastalıklı meyvelerin sağlıklı meyvelerle temas ettiği bölgelerde çapraz bulaşma olur.
• Bu şekilde "Monilia yuvaları" olarak adlandırılan, birkaç meyvenin birbirine yapıştığı karakteristik kümelenmeler gözlemlenir.
• Depolama sırasında özellikle kasalar arasında hava akımının zayıf olduğu bölgelerde hastalık daha şiddetli seyredebilir.

Bulaşma ve Enfeksiyon Dinamiği:

• Enfeksiyon meyve gelişimi boyunca mümkündür; çiçeklenme döneminden itibaren latent (gizli) enfeksiyonlar gelişebilir.
• Hasat sırasında enfekte fakat belirtisiz meyveler depoya alınabilir. Soğuk depoda uygun sıcaklık ve nem koşullarında bu latent enfeksiyonlar aktif hale gelir.
• Enfeksiyon, özellikle meyve yüzeyindeki yara ve zedelenmeler üzerinden daha kolay gerçekleşir.
• Depo içi enfeksiyonlar, doğrudan temasla veya hava yoluyla taşınan konidilerle yayılır.

Korunma ve Yönetim Stratejileri:

1. Bahçe Düzeyinde:
• Çiçek ve meyve döneminde uygun fungisit uygulamaları yapılmalı.
• Dolu, çatlama, zararlılar gibi fiziksel zararları minimize ederek enfeksiyon giriş kapıları azaltılmalı.
• Hasar görmüş meyveler hasat sırasında ayıklanmalı.
2. Hasat ve Taşıma Sürecinde:
• Yumuşak hasat teknikleri uygulanmalı, zedelenmeler önlenmeli.
• Hasat kutuları, kasalar ve yüzeyler dezenfekte edilmeli.
3. Soğuk Hava Deposu Yönetimi:
• Depoya yalnızca sağlam ve sağlıklı meyveler alınmalı.
• Depo sıcaklığı ve bağıl nemi uygun aralıkta tutulmalı (tipik olarak 0–1 °C ve %90–95 RH).
• Hava sirkülasyonu sağlanmalı, meyveler doğrudan temas etmeyecek şekilde düzenlenmeli.
• Hastalıklı meyveler tespit edildiğinde hemen ortamdan uzaklaştırılmalı.
4. Kimyasal ve Biyolojik Mücadele:
• Ruhsatlı fungisitler ile hasat öncesi koruyucu uygulamalar yapılabilir.
• Post-harvest fungisit uygulamaları bazı ülkelerde mevcuttur; Türkiye’de kullanım durumu ruhsat durumuna göre değerlendirilmeli.
• Bazı biyolojik kontrol etmenleri (örneğin Candida sake, Aureobasidium pullulans) araştırılmaktadır.

Hassasiyet ve Risk Değerlendirmesi:

• Golden Delicious ve Cox Orange gibi ince kabuklu, zedelenmeye yatkın çeşitler enfeksiyona daha hassastır.
• Geç hasat edilen, uzun süre depolanması planlanan meyvelerde risk daha yüksektir.
• Yüksek nem, düşük hava sirkülasyonu, kötü havalandırma ve yetersiz hijyen koşulları hastalığın yayılmasını hızlandırır.